Öncelikle gemide hangi görevle olursa olsun çalışabilmek için bazı evraklara sahip olmanız gerekmektedir. Bu evraklar şunlardır:

Gerekli Evraklar:

a- Liman Cüzdanı (Gemi Adamı Cüzdanı)
b- Gemi Adamı Yeterlilik Belgesi ( Ehliyet )
c- STCW Belgeleri
d- Gemi Adamları Sağlık Yoklama Belgesi
e- Pasaport
f- Aşı belgesi ( Sarı Humma Aşısı ve Kolera olunduğunu gösterir belge )

a-KİMLER LİMAN CÜZDANI ALABİLİR?

Gemi Adamı Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanan herkes Liman Başkanlıklarına giderek liman cüzdanı almak için başvurabilir. Başvuru sonrasında STCW Belgelerini ve Sağlık Yoklama Belgesini tamamlayanlara Gemi Adamı Cüzdanı verilir.
STCW Belgelerinin alabilmek için gerekli eğitimleri veren özel kurslardan 2-3 haftalık bir eğitim görüp bu eğitimlerin görüldüğüne dair sertifikaların alınması gerekir. Kurs Sertifikasını alan kişilerin Gemi Adamları Sınav Merkezinin (GASM) açtığı sınava girerek başarılı olmaları gerekmektedir. Bu kurslar ve sınavlar çok basit olup Hemen hemen kazanamayan kimse olmamaktadır. Yaklaşık 500 TL masrafı vardır.

Gemi adamı Olabilme Koşulları:

Gemi adamı olabilmek için;

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak ya da Türkiye Cumhuriyetinde veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde denizcilik ile ilgili eğitim – öğretim gören ve/veya mezun olan Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmak ya da 25/09/1981 tarihli ve 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun kapsamındaki Türk soylu yabancı olmak,

b) Bu Yönetmelikte belirtilen gemi adamı yeterlik dereceleri için ön koşul olan yaş, öğrenim derecesi, deniz hizmet süresi ve diğer gerekleri sağlamış olmak,

c) Sağlık durumunun deniz hizmetine elverişli olduğunu bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre belgelemek,

d) Taksirli suçlar ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun 25 inci maddesindeki suç ile aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya bir yıl yahut daha fazla hapis cezası veyahut affa uğramış olsalar dahi zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, ******lık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya kaçakçılık, yurtdışına adam kaçırma, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından hükümlü bulunmamak,

e) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlardan hüküm giymemiş olmak,

f) 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanunu ile Türk Ceza Kanunun 313 üncü maddesi kapsamına giren suçlardan hükümlü bulunmamak, gerekir.

Gemiadamı Yeterlik Belgesi ve Gemiadamı Cüzdanı Verilmesi:

Gemiadamı olabilmek için gerekli koşulları taşıyan kişilerden;

a) Tayfalar ile sınırlı vardiya zabiti, sınırlı kaptan, sınırlı makine zabiti, sınırlı başmakinist yeterlikli gemiadamları ile yardımcı sınıf gemiadamları (gemi elektrikçileri, zabitleri), yat kaptanı ve balıkçı sınıfı gemiadamlarına gemiadamı cüzdanından bağımsız “Gemiadamı Yeterlik Belgesi”,

b) Sınırlı yeterlikler haricindeki zabitan sınıfı gemiadamları ile telsiz zabitleri ve stajyerlere ise gemiadamı yeterlik belgesini de içeren “Gemiadamı Cüzdan”ı,
İdare tarafından verilir.
Bu Yönetmeliğin 50 nci maddesinde sayılan suç ve cezalardan hükümlü olup, cezasının infazı tamamlandığı tarihten itibaren iki yıl süre geçtikten sonra başvuranlara, bir defaya mahsus olmak üzere yeterlik belgesi ve gemiadamı cüzdanı verilir. Ancak, bir kanun hükmü veya mahkeme kararı gereğince, hürriyeti bağlayıcı ceza ile birlikte meslek ve sanatın tatili cezası ile hükümlü olanlara, 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 41 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki sürelerin sona ermesinden itibaren iki yıl geçmeden gemiadamı cüzdanı ve yeterlik belgesi verilmez

GASM sınavlarına girebilmek için gereken evraklar şunlardır.

1- Hizmet belgeleri (ilk kez gemi adamı olmak için başvuranlardan aranmaz),
2- Gemiadamları cüzdanının ilgili bölümlerinin onaylı fotokopisi (ilk kez gemi adamı olmak için başvuranlar ile liman veya kabotaj sefer bölgelerinde çalışan gemi adamlarından istenmez),
3- Nüfus cüzdanı (aslı ve bir adet örneği),
4- Öğrenim belgesi örneği (Noter tasdikli örneği),
5- Fotoğraf (8 adet),
6- Sabıka kaydı belgesi,
7- İkametgah belgesi,
8- Gemiadamları için geçerli sağlık raporu (aslı ve bir adet örneği),
ile başvurulması gerekir.

Liman başkanlıklarınca yapılan inceleme sonucu, durumları gemi adamları sınavlarına girmeye uygun olanlara “gemi adamları sınavları kimlik belgesi” düzenlenerek kendisine verilir ve sınav belgeleri liman başkanlığınca bölge müdürlüğüne gönderilir. Bölge müdürlükleri, planlanarak duyurusu yapılmış bir gemi adamları sınavlarından en az yedi gün önce “gemi adamları sınavlarına girecek gemi adamları çizelge”sini , her yeterlik grubu için ayrı ayrı tanzim ederek, sınava gireceklerin üçer adet fotoğrafları ile birlikte GASM’a gönderir. Sınavı başaramayıp bütünlemeye kalan gemi adamları, daha sonraki sınav dönemlerinde GASM’a yalnızca bir dilekçe vererek başvurularını yenilerler.

b-KİMLER GEMİ ELEKTRİKÇİSİ OLABİLİR? (Gemi Adamı Yeterlilik Belgesi)

Yardımcı sınıf gemiadamları yeterlikleri için gerekli koşullar aşağıda gösterilmiştir.

Elektrik ve Elektronik Zabitleri:

1– Elektrikçi; onsekiz yaşını bitirmiş olmak koşulu ile, aşağıdaki şartlardan birini yerine getiren kişilere “Elektrikçi” yeterliği verilir.
– İlköğretim okulu mezunu olanlardan, elektrik meslek alanında “kalfalık belgesi” ya da “ustalık belgesi” sahibi veya Enerji Bakanlığınca verilmiş “elektrikçi yetki belgesi” sahibi,
– Meslek lisesi, teknik lise veya endüstri meslek lisesi elektrik bölümü mezunu, olmak.

2- Elektrik Zabiti; meslek yüksekokulu elektrik bölümü veya yüksekokul ya da elektrik mühendisliği/mühendislik fakültesi elektrik mühendisliği bölümü mezunu olan kişilere “Elektrik Zabiti” yeterliği verilir.

3– Elektronikçi; Onsekiz yaşını bitirmiş olmak koşulu ile, aşağıdaki şartlardan birini yerine getiren kişilere “Elektronikçi” yeterliği verilir.
– İlköğretim okulu mezunu olup, elektronik meslek alanında “kalfalık belgesi” ya da “ustalık belgesi” sahibi,
– Anadolu denizcilik meslek lisesi gemi elektroniği ve haberleşme bölümü, meslek lisesi, teknik lisesi ve endüstri meslek lisesi elektronik bölümü mezunu olmak.

4– Elektronik Zabiti; meslek yüksekokulu elektronik bölümü veya yüksekokul ya da elektronik mühendisliği/mühendislik fakültesi elektronik mühendisliği bölümü mezunu olan kişilere “Elektronik Zabiti” yeterliği verilir.

NOT: Elektrikçi, elektrik zabiti, elektronikçi ve elektronik zabiti yeterliliğinde olmanın gemide hiçbir farkı yoktur. Hepsi aynı işi yapar aynı maaşı alırlar. Her gemide bunlardan yalnızca bir tanesi bulunur. Hangisinin olduğunun hiçbir önemi ve üstünlüğü yoktur.

c-STCW BELGELERİ(Deniz Güvenlik Eğitimleri ve Belgeleri)

Tüm gemiadamları,

a) Denizde kişisel can kurtarma teknikleri eğitimi,
b) Temel ilkyardım eğitimi,
c) Yangın önleme ve yangınla mücadele eğitimi,
d) Personel güvenliği ve sosyal sorumluluk eğitimi,
e) Cankurtarma araçlarını kullanma yeterliği eğitimi,
görmek zorundadırlar.

Önceden deniz güvenlik eğitimlerini, eğitim – öğretimleri sırasında başarılı olarak gördüklerini belgeleyen veya Liman başkanlığının tarafından onaylı eğitim kurumlarında (özel kurslarda) gören gemi adamlarına, liman başkanlığı tarafından,

“Denizde kişisel can kurtarma teknikleri belgesi,”
“Temel ilkyardım belgesi,”
“Yangın önleme ve yangınla mücadele belgesi,”
“Personel güvenliği ve sosyal sorumluluk belgesi,”
“Cankurtarma araçlarını kullanma yeterliği belgesi,”
verilir.

Petrol tankeri ve kimyasal tankerlerde çalışmak isteyen personelin yukarıdaki 5 belgeye ek olarak tanker sertifikaları da çıkartmaları gerekmektedir.
Tüm gemiadamları yukarıdaki konularda yeterli olduklarını kanıtlamak için, her beş yılda bir liman başkanlığının öngördüğü değerlendirme sınavından geçerek belgelerini yenilemek zorundadırlar. Bu değerlendirmede başarısız olan gemi adamları, başarısız olduğu konularda tekrar eğitime tabi tutulur.

d-GEMİ ADAMLARI SAĞLIK YOKLAMA BELGESİ

Gemiadamlarının Sağlık Durumları İle İlgili Kurallar
Gemiadamlarının Sağlık Yoklamaları
Gemiadamları, iki yılda bir “Gemiadamları Sağlık Yönergesi” hükümlerine göre periyodik sağlık yoklaması yaptırırlar.
İlk kez gemiadamı olacaklar ile iki yılda bir tekrarlanan sağlık yoklamaları, Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan Gemiadamları Sağlık Yönergesi hükümlerine göre yetkilendirilen kamu ve özel sağlık kuruluşlarınca yapılır.
Liman başkanlıkları; sağlık durumlarından kuşku duyulan yada hasta oldukları bildirilen gemiadamlarından, sağlık durumlarının denizde çalışmalarına engel olup olmadığının belirlenmesi amacıyla sağlık yoklaması yaptırmalarını her zaman isteyebilirler.
Denizde Çalışmaya Engel Sakatlıklar ve Hastalıklar
İlk kez sağlık yoklaması yaptıran gemiadamı adaylarının, periyodik sağlık yoklaması yaptıran gemiadamlarının, denizde çalışmaya engel sakatlıkları, hastalıkları ve diğer durumları Gemiadamları Sağlık Yönergesi ile belirlenir.

Sağlık Yoklaması Sonuçları

İlk kez gemiadamı cüzdanı ve gemiadamı yeterlik belgesi alacak olanların gemiadamı olabilmeleri için, Gemiadamları Sağlık Yönergesi hükümlerine göre gemiadamı olmaya engel sakatlık ve hastalığı olmaması gerekir. Gemiadamları Sağlık Yönergesi hükümlerine göre sağlık yoklamasından geçirilen gemiadamı adaylarından “Gemiadamı Olur” kararlı sağlık raporu alanlar gemiadamı olabilirler.
Periyodik sağlık yoklaması ile “Denizde Çalışmasına Engel Bulunmamaktadır” kararlı sağlık raporu alanlar, gemiadamı olarak denizde çalışmalarını sürdürebilirler. Periyodik sağlık yoklamasında Gemiadamları Sağlık Yönergesi hükümlerine göre denizde çalışmaya engel durumu bulunan gemiadamlarının denizde çalışmasına izin verilmez ve gemiadamı yeterlik belgesi ve/veya gemiadamı cüzdanı liman başkanlıklarınca geçici olarak geri alınarak durumları Türk Gemiadamları Kütüğüne işlenir.

e- PASAPORT

Gemi adamı olacak kişilerin en az 1 senelik vizesi bulunan pasaporta sahip olması gerekmektedir.

f- AŞI BELGESİ

Gemi adamlarının yaptırması gereken aşılar bulunmaktadır. Aşılar “Sağlık Bakanlığı, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlükleri “ tarafından yapılmaktadır. Aşı sonrası belge yerinde verilir.