Termik röleler motor devrelerinde, motoru aşırı akımlara karşı koruyan cihazlardır. Örneğin bir elektrik motoru zorlandığında, mili sıkıştığında, gövdeden su aldığında ya da üç fazlı moto iki faza kaldığında, motor sargıları zarar görmeden önce motorun devreden çıkarılması gerekmektedir. Az önce saydığımız nedenlerden dolayı, elektrik motoru aşırı akım çekmeye başlar. Bu durumda termik röle bu aşırı akımı ısı etkisiyle algılayıp kumanda sistemini devredışı bırakarak motoru korumaya alır.

Şimdi dilerseniz termik rölenin çalışma mantığını inceleyelim.
Termik röleler ısı etkisi ile çalışan rölelerdir. Bilindiği üzere içinden akım geçen bir iletken üzerinde ısı meydana gelir. İletken üzerinden geçen akım arttıkça iletkende oluşan ısı miktarı doğru orantılı biçimde artar. Daha önce otomatik sigortalarda değindiğimiz termik etki bu rölelerin çalışma prensibini oluşturmaktadır. Termik (ısı) ekisiyle çalışan kontaklar genellikle genleşme katsayısı farklı iki metal tabakanın birleştirilmesiyle oluşur. Bu bimetal tabaka ısı etkisi altında kaldığında aşağıdaki şekilde görüldüğü üzere genleşme katsayısı yüksek metal daha fazla genleşeceğinden, genleşme katsayısı düşük metale doğru bir hareket etkisi yaratır.




Termik röleler yalnızca kumanda devresini kontrol edebilirler. Çünkü güç kontakları açma ve kapama yapamaz. Güç kontakları sürekli kapalı konumdadır ve normal çalışma ya da arıza durumunda girişine uygulanan gerilimi doğrudan çıkışa aktarır. Ancak arıza durumunda ısı etkisinden dolayı yükün bağlı olduğu anahtarlama elemanına (kontaktöre) arıza sinyali gönderebilirler.

Termik rölelerin fiziksel görünümü aşağıdaki görselde görüldüğü gibidir.



Termik rölelerin normalde kapalı kontağı kumanda devresi besleme girişine seri olarak bağlanır. Böylece arıza durumunda normalde kapalı olan kontak açık duruma geçer ve kumanda devresi enerjisini keser.

Bir güç devresinde termik röle sembolü aşağıdaki gibidir;



Termik yüklere seri bağlanır. Bir ve üç fazlı motorlara termik röle bağlantısı aşağıdaki gibidir.



Termik rölelerin arıza akımı seviyesi ayarını yaparken, motorun normal şartlarda çektiği akımı ölçüp, ölçülen akıma göre ayar yapılması gerekmektedir. Bazen motorlar nominal (yazılı) akım değerinden farklı seviyede akım çekebilirler.