5 Fazlı Step Motorların Performans Avantajları Nelerdir?

Step motorlar, yapım aşamalarındaki faz sayısına göre sınıflara ayrılırlar. 2 fazlı ve 5 fazlı step motorlar, ortak tasarımlara sahiptirler ve genelde 2 fazlı step motorlar daha yaygın olarak benimsenirler. Buna rağmen, 5 fazlı step motorlar; bazı uygulamalarda sağladıkları performans avantajları sayesinde tercih sebebi olmaktadır.

Step motor nedir? Kısaca tanımlayalım. Ardında step motorların yapısı ve çalışma prensibini inceleyelim. Step motorlar; kendisine uygulanan elektrik enerjisini, dönme hareketi sayesinde, fiziksel enerjiye çevirebilen elektromekanik aygıtlardır. Step motor ne demek? Olarak sözlük anlamına baktığımız zaman ise; adım adım hareket eden motor türüdür, tanımıyla karşılaşırız.

Step motorlar; giriş kısımlarına uygulanan pals sinyallerini, analog dönme hareketini adım adım uygulayarak ve çok hassas kontrollerle sağlayan sabit mıknatıslara sahip kutuplu motor türüdür.

Hibrit Kademeli Motorun Yapısı

Hibrit kademeli motorun temel yapısı incelendiği zaman; 50 dişe sahip, iki rotor kabı içerdiği görülür. Rotor kapları, kalıcı bir mıknatıs tarafından eksenel olarak manyetize edilir, böylece bir kabın dişlerinin tümü kuzey kutbunda, diğer kabın dişlerinin tümü ise güney kutbunda yer alır.

Rotor kaplarında yer alan 50 diş; diş aralığı veya dişler arasındaki mesafe 7,2 ° (360 ° ÷ 50 = 7,2 ° )’ dir. İki rotor kabı ½ diş aralığı ile dengelenmiştir, bu nedenle iki kapağın kombinasyonu, 50 kutup çifti ( 50 takım kuzey-güney dişi ) ile 100 dişli bir rotor görevi görür.


Stator; her kutupta bir sargı bulunan, dişli kutuplardan oluşur. 5 fazlı step motorunda ise, on kutup vardır, beş fazın her biri, birbirine 180 ° yönlendirilmiş iki kutuptan oluşur. Bir faza akım uygulandığında, o fazdaki iki kutup enerjilenir ve hem kuzey hem de her iki güney olarak manyetize olur.

5 Fazlı Step Motorunun Çalışma Prensibi

5 fazlı kademeli motorun rotor ve stator yapısı, her bir akım darbesinin rotoru 0,72 °’ lik bir adım açısı için diş aralığının 1/10’u kadar hareket ettirdiği anlamına gelir.



Adım açısı = 360° ÷ (2 * # stator fazı * # rotor kutup çifti)
Adım açısı = 360° ÷ (2 * 5 * 50) = 0,72°

Bu küçük adım açısı, adım açısı veya çözünürlüğü 1.8 ° olan 2 fazlı motorlardan daha yüksek çözünürlüğe dönüşür. Mikro adımlama, 0,00288 ° kadar küçük bir adım açısı için 5 fazlı bir step motorun çözünürlüğünü 250 kat daha da azaltabilir.

Beş fazlı step motorlar, daha fazla kullanılabilir torkları sayesinde, diğer tasarımlara göre daha az tork dalgalanması yaşarlar. Her faz tarafından üretilen tork, motorun toplam çıkış torkuna katkıda bulunur. Her faza enerji verildiğinde ve rotor hareket ettiğinde, sinüzoidal bir tork-yer değiştirme eğrisi üretilir. Her faz için eğrilerdeki fark, motorun tork dalgalanmasını temsil eder. Toplam torka ne kadar fazla faz katkıda bulunursa, tork-yer değiştirme eğrilerindeki fark o kadar küçük ve tork dalgalanması o kadar düşük olur. Daha düşük tork dalgalanması ayrıca daha fazla kullanılabilir tork, daha düşük titreşim ve daha az gürültü anlamına gelir.



Step Motorların Dezavantajları

Step motorların dezavantajlarından biri, aşırıya kaçarlarsa ( çok fazla adım atarlarsa ) veya altına düşerlerse ( adımları kaçırırlarsa ) senkronizasyonu kaybedebilmeleridir. Diğer bir deyişle; motor, sürücünün komutlarıyla ilgili olarak, fiziksel olarak adımlar kazanabilir veya kaybedebilir ve bir geri besleme cihazı olmadan sürücü, motorun yanlış konumunu tespit edemez.

Ancak bu duruma 5 fazlı step motorlarda az rastlanır. 5 fazlı step motorların, senkronizasyon kaybı çok daha düşüktür. Çünkü bu durumun oluşması için; rotorun ya ½ diş aralığından fazla geçmesi veya ½ diş aralığından daha az altında kalması gerekir. ½ diş aralığı; 3,6 ° iken, 5 fazlı kademeli motorun adım açısı 0,72 ° olduğu için, motorun senkronizasyonu kaybetmeden önce 5 adım ( 3,6 ° ÷ 0,72 ° = 5 adım ) aşması veya altında kalması gerekir. Bu durum çoğu 5 fazlı step motor uygulamalarında pek de olası olmayan bir senaryodur.