Otomasyon sistemlerinde sıcaklık ölçümlerinin yapılması oldukça önemli bir konudur ve her geçen gün önemi kat kat artmaktadır. Birçok fiziksel özelliği tetikleyici sebep olmasından dolayı sıcaklık önemli bir değişkendir. Bu durumlarda, çok yüksek veya çok düşük sıcaklıkları ölçmek için özel cihazlar kullanılmalıdır, bu cihazlardan biri termokupldur.

Tanımdan da anlaşılacağı üzere termokupl sıcaklık ölçümü yapan bir sensördür.

Termokupllar -200 dereceden +2300 derecelere kadar ölçüm yapabilen termoelektrik etkilere dayalı sıcaklık ölçümü için tasarlanmış bir cihazdır.

Termokupllar yapı itibariyle incelendiğinde iki farklı alaşımın uç uca kaynaklanması ile oluşturulan sıcaklık ölçme sensörüdür. Kaynak edilen birleşme noktası sıcak nokta olarak isimlendirilirken tam tersindeki açık iki uç nokta soğuk nokta olarak isimlendirilir. Soğuk noktaya aynı zamanda referans noktası ismi de verilmektedir.

Termokupl, ölçümü sıcak nokta ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkı değerini kullanarak yapar. Ölçüm bağlantısının ısınması, yaklaşık olarak sıcaklıkla orantılı bir elektrik voltajına neden olur. Bu iki noktanın arasında oluşan fark ile orantılı olarak soğuk nokta uçlarında da akım ve gerilim üretir. Bu değer 1 volt değerine bile ulaşamayan küçük mV (mili volt) değerindedir. Bu iki nokta arasındaki sıcaklık farkı, üretilen gerilim değerine oranlanarak bir sıcaklık değeri elde eder.



Termokupllar aslında bir tür enerji dönüştürücüdür. Bu, ısı enerjisini elektriğe dönüştürür. Ve elde edilen termoelektrik potansiyeli sıcaklığı ölçmek için kullanılır.

Termokupl Sensörünün Tepki Süresi Nedir?

“Tepki süresi” veya “zaman sabiti”, anlık sıcaklık değişiminin% 63,2’sine ulaşması için geçen süre olarak tanımlanır. Zaman sabitinin değerinin 5 katına eşit bir süre sonra% 100 yayılır.

Termokupl Çeşitleri Ve Kullanım Alanları

Bir termokupl, çoğu durumda 0,010 inç veya 0,25 milimetrelik çapları olan çok ince tellerden oluşan tellerden yapılmıştır. Termokupl sensörü, sıcaklık ölçümlerinin önemli bir konuma sahip olması itibariyle sıkça tercih edilen bir elektronik elemandır. Tıpkı her elektronik elemanda olduğu gibi termokuplda da kullanım alanlarına göre çeşitleri bulunmaktadır. Termokupl çeşitleri şu şekildedir:


  1. Bayonet Termokupllar: Bayonet termokupllar genellikle prosesi basit olan yerlerde tercih edilen çeşittir. Bu çeşitteki termokupllar sabit kollu olarak üretilirler. Prosese monte edilme sırasında işe yay sıkıştırmalı olacak şekilde monteleniyor. Bayonet termokupllar rutubetli veya sıvı içeren ortamlarda kullanılamaz çünkü sızdırmazlık özellikleri bulunmaz.
  2. Portatif Termokupllar: Portatif termokupllar yüzel ölçüme sahip proseslerde ve ortam sıcaklığının ölçülmesi gereken proseslerde tercih edilen çeşittir. Portatif termokupllar tıpkı bir önceki termokupl çeşidi gibi sabit kollu olarak üretilmektedirler. Sipariş esnasında diğer termokupllardan farklı olarak kablo boyu doğru olarak belirtilmelidir.
  3. Kafalı Termokupllar: Kafalı termokupllar -200 derece ile 2300 derece aralığında kullanılan çeşittir. Günümüz standartlarında sanayide, fabrikalar ve otomasyonlarda en popüler termokupl çeşidi kafalı termokupllardır. Bu popülaritenin ana sebebi kafalı termokuplların uzun ömürlü yapıda olmalarıdır. Doğru termokupl modelini seçebilmek için sipariş sırasında dikkatli olmak gerekmektedir.
  4. Rekorlu Termokupllar: Rekorlu termokupllar genellikle çok küçük boyutlarda ihtiyaç olunan proseslerde tercih edilmektedir. Firmalar tarafından yüzeysel açıdan ve ortam sıcaklığının ölçülmesinde sağladığı avantajlara ilişkin tercih edilmektedir.



Termokupl Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Termokupl satın alırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Eğer kullanımının uzun yıllar süresince devam etmesini istiyorsanız bu durumda dikkat edilmesi gereken detaylara bakarak satın alma işlemi sağlanmalıdır.


  • Kaliteli markalar tercih edilmelidir ki uzun yıllar kullanılabilsin
  • Hangi sektörde ve hangi amaçla kullanılacağı doğru tespit edilmeli
  • Malzeme kalitesi dayanıklı olmalı
  • Ürünün belirli testlerden geçmiş ve satışa öyle sunulmuş olduğuna dikkat edilmeli. Çin malı diye nitelendirdiğimiz ürünlerde bu testler genellikle yapılmamış oluyor ve çok kısa sürede bozuluyor.
  • Tabii ki maddi imkânı zorlamaması ve gereksiz masraf olmaması açısından fiyatına da dikkat edilmelidir.