Havai hat sistemlerinin yer altı sistemlerine göre avantajları ve dezavantajları:

Avantajları

Havai hattın tercih ediliş sebepleri genel olarak şunlardır:

• Yer altı kablosu ile iletime göre maliyeti daha ucuzdur, dolayısıyla daha ekonomiktir.
• Arıza yerinin tespiti ve onarımı daha pratiktir.
• İlave elemanları kullanarak tesisin kapasitesini artırmak her zaman mümkündür.
• Bakır iletkenlere göre daha hafif olduklarından direk mekanik hesabı dahaazdır.
• Köprü, nehir, vadi, demir yolu ve su geçişleri daha kolaydır.

Dezavantajları

• Çevre ve doğa şartlarından etkilenir.
• Arızalar doğa şartları müsait değilse hemen yapılamaz.
• Ömürleri uzun değildir (30-40 yıl).
• Ormanlık alanlardan geçişlerinde yangınlara sebebiyet verebilir.

Havai Hat İletkenler Arası Standart Mesafeler

Gerilim altındaki iletkenler için kabul edilen azami yaklaşma mesafesi aşağıda belirtilmiştir:

50 V– 3500 Volt arası..................: 35 cm
3500V – 10 000 Volt arası............: 60 cm
10.000V – 50.000 Volt arası.........: 90 cm
50.000V – 100.000 Volt arası.......: 150 cm
100.000V– 250.000 Volt arası......: 300 cm
250.000V – 450.000 Volt arası.....: 450 cm

Havai Hat Iletken Ek Malzemeleri

Normal şartlarda alüminyum iletkenlerin yüzeyleri gri renkte ve son derece az elektrik geçirgenliği olan bir oksit tabakası ile kaplıdır.

İki iletkenin birbirinebağlanmasından önce oksit tabakası tamamen ve sürekli olacak şekilde ortadankaldırılmalıdır. Dolayısıyla ek malzemeleri bu prensibe göre imal edilmelidir.Bütün ek malzemeleri ek yerindeki oksit tabakası engelini yok edebilecek kadar sıkma basıncı devamlı sağlanmalıdır. Bunun sonucunda ek yerinde meydanagelebilecek tehlikeli ısınmayı önleyerek uzun süre kullanılabilir olması gerekir.

Hava hatlarında kullanılan alüminyum iletkenlerin ek malzemeleri şunlardır:


  • Cıvatalı klemensler
  • Bükme boru ekler
  • Sıkma (kompresyon) tipi klemensler
  • Zırh çubuk










Spacer (Ara Parçası)

Çok yüksek gerilimli elektrik enerjisinin hava hatları ile iletilmesinde aynıfaza ait iletkenlerin kesitleri yeterli olmadığı takdirde iletken sayıları 2-3 veya 4demet şeklinde çekilir.Ülkemizin enterkonnekte şebeke sistemine dâhil olan 380 kV enerji nakilhatlarında A WG veya MCM Rail tipi çelik özlü alüminyum iletkenlerkullanılmaktadır.

Kullanılan bu iletkenin akım taşıma sınırı 1010 amperdir. Eğerhava hattından 1010 amperin üzerindeki değerden daha yüksek değerde bir akımiletilmesi gerekirse aynı fazlara ait iletken sayıları 2- 3 veya 4 hat şeklinde tesisedilir. Aynı faza ait iletkenler 2’li-3’lü veya 4'lü demet şeklinde çekildiği zamanrüzgârın etkisiyle birbirlerine çarparak temas edebilir. Bu durumda alüminyumiletkenin dış kısmında ezilme şeklinde zedelenmeler olur. Bu olumsuz durumuönlemek için aynı faza ait olan bu iletkenler hat boyunca 60-70 metre aralıklarlakarşılıklı olarak birbirlerine esnek bir parça ile tutturulur. Aynı faza ait olaniletkenleri birbirlerine tutturan bu esnek parçaya spacer (sipeysır) denir.




Damper Tanımı ve Yapısı (Titreşim Amortisörleri)

YG enerji nakil hatlarında rüzgâr, iletkene titreşim yaptırır. Rüzgâr estiğinde,rüzgârın estiği yönün ters tarafında girdaplar meydana gelir. Bu girdap kuvvetiiletkeni aşağı veya yukarı doğru hareket ettirmek için zorlar. Bu kuvvet iletkeninyorulmasına dolayısıyla kopmasına sebep olabilir. Aynı titreşim izolatörde vedireklerin cıvatalarında gevşemelere neden olmaktadır. İletkenlerin titreşiminiönlemek için izolatörün uç kısmına yakın yere konan ek parçasına damper denir.