VHF Gemi Telsizi veya marin telsiz olarak da adlandırılan telsizler, belirlenen özel frekanslar arasında sadece denizcilik için tahsis edilen frekanslarda iletişim kurulmasını sağlayan araçlardır. Bunun için öncelikle VHF (Very High Frequency) tanımı ne demek öğrenilmesi gerekmektedir.

Kısaca bahsetmek gerekirse, radyo-televizyon ve bazı telsiz yayınlarının da kullanıldığı, 30-300MHz arasındaki radyo dalgalarına verilen isimdir.

VHF Gemi Telsizi (Marin Telsiz) Nedir?

Gemi Telsizi (Marin Telsiz – VHF Marine Radio), dediğimiz sistem gemilerde Radyo Telefon gibi farklı isimlerle de belirtilebiliyor.
Sistem VHF frekans bandında çalışan, deniz araçlarının kendi aralarında veya karadaki bir istasyon ile iletişim amacıyla kullanılan telsiz sistemidir. Bu sistem VHF frekans bandında 156-174MHz arasındaki frekansları kullanmaktadır.




Gemi Telsizi Kapsama Alanı

Radyo dalgaları ile iletişimde, sistemlerin kapsama alanı tamamen kullanılan telsiz ekipmanına, antenin denizden yüksekliğine ve hava şartlarına bağlı olarak değişkenlik gösterdiği bilinmelidir. En ideal şartlarda 25 Watt çıkış gücüne sahip bir sabit gemi telsizi yaklaşık 25-30NM (Deniz Mili – 45-55km) mesafede etkili olabilir.

Aşağıda paylaşılan tabloda standart şartlarda bir gemi telsizinin kapsama alanları gösterilmiştir. Her ne kadar ekipman, yükseklik ve hava şartları standart olsa bile, ekipmanda kullanılan parçaların kalitesi de aşağıdaki mesafeler üzerinde etkili olacaktır.

Verici Anten Yüksekliği Alıcı Anten Yüksekliği

1.5m 3m 9m 30m 75m
1.5m 5 mil 7 mil 9 mil 15 mil 23 mil
3m 9 mil 10 mil 11 mil 18 mil 25 mil
9m 10 mil 12 mil 13 mil 20 mil 28 mil
18m 12 mil 14 mil 15 mil 21 mil 30 mil

Eğer kurulacak iletişim tek yönlü olacaksa yani sadece dinleme yapılacaksa bu mesafeler iki katına kadar çıkabilir. Fakat bir teknenin üzerine monte edilmiş (yani denizden yüksekliği çok olmayan) bir anten ile yaklaşık 10NM (18km) civarlarında ancak etkili görüşme sağlanabilir.

Gemi Telsiz Kanalları Hangileridir?

Gemi haberleşmesi için ayrı VHF frekansları olduğundan bahsetmiştik. Bu frekanslar belirli kanallara bölünmüştür. VHF Deniz Telsiz görüşmeleri için VHF bandında 156-174MHz arasında toplam 55 uluslarası kanal vardır. (1-28 ile 60-88 arası). Aradaki kanallar yoktur.
Bu kanallardan 35 tanesi DUBLEX (çift yönlü)geri kalan 20 adedi ise SIMPLEX (tek yönlü)özellikte çalışmaktadır. Dublex kanallarda aynı anda hem konuşma verilerinin gönderildiği hem de alınabildiği kanallardır.

Örneğin telefon buna bir örnektir. Simplex telsiz kanalları ise sadece dinleme veya sadece konuşma yapılan tek yönlü kanallardır.
Buna göre simplex kanallar ile sadece gemiler kendi arasında iletişim kurabilirken, dublex kanallardan gemi ile kara arası iletişim kurulabilir.



Denizcilikte en çok bilinen ve kullanılan kanal olarak bilinen 16. kanal (156.800MHz) uluslarası acil durum, bilgilendirme ve çağrı kanalıdır. Tüm gemilerde tehlike (emergency), aciliyet (urgency) ve emniyet (security) istekleri ve tüm çağrılar bu kanalda yapılır.
Normal çağrılarda karşı karşı taraf ile ilk irtibat kurulduğunda uygun başka bir kanal numarası verilir ve görüşmeye o kanaldan devam edilir. Acil durumlar dışında 16. kanal kesinlikle görüşme yapmak için kullanılmaz, meşgul edilmez. 16. kanal normal çağrılar için en çok 1dk, test ve denemeler için 10sn meşgul edilebilir.

16. kanala benzer şekilde 6. kanalda sürekli iletişim için kullanılmaz. Çünkü 06. kanal Arama Kurtarma faaliyetleri için ayrılmış bir kanaldır.

70. kanal da tıpkı 16. kanal gibi DSC Acil Durum Çağrı Kanalı statüsünde olduğundan dolayı sabit gemi haberleşme kanalı olarak kullanılmaz.
Dolayısı ile Kanal 06- 16 -70 rutin haberleşme kanalı olarak gemilerde kullanılmamalıdır. Konu ile ilgili test veya acil durum haberleşmesi yapıldıktan sonra iletişim başka kanallar üzerinden devam edilmeli, bu kanallar meşgul edilmemelidir.

DualWatch (veya TriWatch) denilen özelliğe sahip telsiz cihazlarında aynı anda hem 16. kanal dinlenirken ilgilenilen diğer kanallar da dinlenebilir. Teknelerde en pratik kullanım bu şekilde olur.

Telsiz Çıkış Güçleri

Yukarıda kapsama alanlarından bahsetmişken telsizlerin çıkış güçlerinden bahsetmeden olmaz. Gemilerde kullanılan vhf deniz telsizlerinin çıkış güçleri genel olarak 1W ve 25W aralığındadır. Çok sık trafik olan bölgelerde, iletişimin çok rahat olabileceği , düşük güç ile iletişimin sağlanacağı yerde gereğinden fazla güç kullanmak, çevreye ve radyo frekanslarına bozucu etki yapabilir. Enterferans veya girişim adını verdiğimiz olay da tam olarak budur. Yani gereksiz fazla çıkış gücü ile yayın yapıp, diğer telsizler ile çakışma durumu.

Tüm bu nedenlerden dolayı liman içlerinde, gemi içerisinde yoğun şekilde kullanılan 15, 17, 75, 76. kanallarda genellikle 1W çıkış gücü tercih edilmektedir. Bu tercih 16. acil durum telsiz çağrı kanalı haricinde tüm telsiz kanallarında bizlere High/Low güç seçeneği ile kontrolü bize bırakmaktadır. Günümüz yeni nesil telsiz cihazlarında kullanılan kanal tiplerine göre çıkış gücü ayarlaması otomatik olarak yapılmaktadır.

Gemi Telsizini Kimler Kullanabilir?

Bir tekne veya gemide vhf gemi telsizi kullanabilmek için en az Kısa Mesafe Telsiz Operatörü (KMT) belgesinin olması gerekmektedir. KMT, SOLAS Sözleşmesi kapsamı dışında olan deniz araçlarında GMDSS sisteminde VHF/DSC dahil olmak üzere seyire yardımcı cihazları kullanacak kişiye verilir.

Bununla birlikte Uzun Mesafe Telsiz Operatörü de bulunmaktadır ki bu da SOLAS Sözleşmesi kapsamı dışında olan deniz araçlarında GMDSS sisteminde VHF ve MF/DSC başta olmak üzere seyire yardımcı cihazları kullanacak kişiyi tanımlamaktadır.

Ayrıca ticari gemilerde çalışma için gerekli olan telsiz belgesi GOC olarak da bilinen Genel Telsiz Operatörü belgesidir. Bu belge, : Uluslararası Telsiz Tüzüğü (ITU/RR) gereklerine göre yetkili makam tarandan verilmiş GMDSS Genel Telsiz Operatörü (GOC) yeterlik belgesi olanlara verilmektedir.

Tüm bunlara ek olarak Tahditli Telsiz Operatörü adında da bir belge bulunmaktadır. Bununla, Tahditli Telsiz Operatörü: Uluslararası Telsiz Tüzüğü (ITU/RR) gereklerine göre yetkili makam tarafından verilmiş GMDSS Tahditli Telsiz Operatörü (ROC) yeterlik belgesi olanları anlatmaya çalışmışlardır.