Elektrik zabitlerinin denizde en fazla muzdarip olduğu konulardan birisi de gemide elektrik kaçağı nasıl bulunur konusu olmaktadır. Kimi zaman mutfaktaki bir ocaktan, kimi zaman makine dairesindeki minicik bir pompadan, bazen de kamaralardaki su ısıtıcılardan, bazende seyri sefer ekipmanından. İşi bilen birisi için kaçak tespiti kısa sürede bulunabilir.

Gemide Elektrik Kaçağı Nedenleri

Gemilerde birbirinden farklı kapasitelerde ve ebatlarda elektrikli makine kullanılmaktadır. Bunların kimisi 24V, 220V ve kimisi de 440V gerilim ile çalışır. Bu nedenle hepsinin çalışma prensipleri farklı olabilir.
Elektrik çevriminin tamamlanabilmesi için, elektron hareketlerinin tamamlanması, çevrimin başarılı şekilde sonlanması, yani akması gerekmektedir. iki ucu açık olan bir kablonun bir ucuna elektrik verirseniz bunun herhangi bir değeri olmayacaktır. Ama elektrik yükü cisim üzerine temas ediyorsa ve birisi de bu cismi tutarsa, tüm akım onun üzerine şok edici bir elektrik darbesi oluşturabilir.

Elektrik Kaçağına Karşı Topraklama

Elektrikle çalışan cihazların, kaçak oluşturması durumunda, bu kaçak elektrik akımının güvenli şekilde cihazdan uzaklaştırılma yöntemine topraklama adı verilir. Gemilerde topraklama, geminin toprak bağlantısı gibi bilinen bir yöntemi olmadığından dolayı çok hayati bir durum almaktadır. Gemilerde topraklama işlemi, anot ve katot uçları (pozitif ve negatif) arasında kullanılan çinko tutyalar ile sağlanmaktadır.



Gemide Elektrik Kaçağı Tespiti

Olası bir kaçak olması durumunda bu kaçak nasıl tespit edilir peki? Aslında çok kolay. Gemide kaçak oluşması durumunda hassas sistemler devreye girerek, size bir kaçak olduğunu, hangi gerilim hattında kaçak olduğunu alarm vermektedir.

Alarm verilen sistem üzerindeki ilk şüpheli sistemler kontrol edilir.

Örneğin 440V sistemde bir elektrik kaçağı alarmı aldınız. Gemide o an çalışan sistemler üzerinde kontrollerinizi sağlarsınız. Elbette tek tek tüm 440V sistemleri kontrol etmeyeceksiniz.

Tek tek çalışan sistemlere ait olan ana şalterleri indireceksiniz. Baktınız kaçak devam ediyor, o zaman aradığımız ekipman o değil demektir. Eğer ki şalteri indirdiğimizde kaçak da hemen gidiyor ise, işte aradığımız kaçak veren ekipmanı bulduk demektir. Şimdi detaylı inceleme zamanı.

Bu sistem bize kaçak olması durumunda kolaylık sağlıyor. Oysa biz gemide elektrik kaçağı tespitini, periyodik bakımlarımızdan da yapabiliriz. Genellikle 6 aylık sürelerde gelen kontrollerimiz ile her ekipmanımıza meger kaçak testi uygulaması yaparak sistemlerin direnç ölçümlerini yaparız. Eğer anormal bir durum var ise, iş kaçak alarmına varmadan tespit edilebilmektedir.



Gemide Elektrik Kaçağına Karşı Alınacak Önlemler

Kaçak ismi bile aslında duymak istemeyeceğimiz, bizlere negatiflik anlamları katan bir olgu. Bu nedenle mümkün olduğunca gemilerde elektrik kaçağı konusunda hassas olmak gerekmektedir. Her tarafın makine ve insanlarla çevrili olduğu ortamlarda bu durum, ölümcül sonuçlara neden olabilmektedir.

Bu nedenle gemilerde elektrik kaçağına karşı alınacak önlemler konusunda bilgili olmak çok önemlidir. Gemi de insanlar gibi sürekli olarak gelişime ve eklentilere açık bir sistemler bütünüdür. Neredeyse tüm gemilerde, tersane sonrası ihtiyaç olmasından dolayı ek sistemler ve ek elektrik tesisatları eklenmiştir. Oysa bu gemi yapılırken, sadece tersane çıkışına göre kontrolleri yapılıp ona göre emniyet önlemleri alınmıştı.

Eğer ki gemiye ek bir sistem ve elektrik tesisatı gerekiyorsa, öncelikle bu sistemin hesaplamalarının yapılması gerekmektedir. Yetkili kişiler tarafından bu kontroller sağlandıktan sonra uygun olunması halinde uygun malzeme kararları verilmelidir. O da tamamlanınca devreler çekilmelidir.
Bir diğer önemli husus ise, gemilerde her türlü elektrik cihazı kullanımından kaçınılmalıdır. Onun yerine, sertifikalı ve gemi onaylı elektrik cihazları tercih edilmelidir. Bu şekilde hem can sağlığı hem de geminin kullanım ömrü garanti altına alınabilir.
Düzenli kontroller, testler ve planlı bakımlar da bu işin olmaz ise olmazlarındandır. Bir yatak rulmanı, bir süre sonra zorlama ve sürtünmelerden dolayı elektrik motorunda kaçak nedeni olabilmektedir.

DİKKAT..!!
Gemilerde deniz sertifikası olmayan donanım kullanılmamalıdır