Kazanlar, ısınmada ve ısıtmada en önemli ve hayati sistemlerden birisidir. Sistemin verimli ve düzenli çalışabilmesi için de kazanlarda blöf denilen, bir çeşit dreyn işlemi olan operasyonu belirli aralıklarla, veya aşağıdada anlatacağımız nedenler baş gösterdiğinde yapmamız gerekmektedir. Bu işleme aynı zamanda kazan blow down adı da verilmektedir.





Kazanlarda Blöf Ne Demek?

Termal yağ kazanlarını bu operasyondan hariç tutarak, içerisinde suyun kaynatılması esasına göre çalışan kazanların belirli aralıklarla periyodik bakımlarının yapılması gerektiğini bilirsiniz. Özellikle kazanlarda ısı transferinin yaşandığı boruların, karbon artıklarından düzenli olarak temizlenmesi, uzun vadeli kazan operasyonlarında termal verimi arttırdığı bilinmektedir.

Kullanılan akışkan ve içerisindeki kimyasal bileşenler de zaman içerisinde değişikliğe uğrayarak, belirli bir süre sonucunda kazan iç yüzeyinde olumsuz bir etki yapmaya başlayacaktır.
Örneğin zamanla kazan suyu içerinde bulunan CaCO3 bileşikleri, içerideki ısı ve basıncın da etkisi ile kazan yüzeyinde ısı geçişini engelleyecek bir katman oluşturacaktır.
Bu ve buna benzer engellerden kurtulmak için, belirli süre aralıklarla kazan suyunun seyreltilmesi ve kaynatılacak olan suyun tazelenmesi gerekmektedir. Kazanın içerisindeki bu suyu boşaltma işlemine blow down adı verilmektedir.

Kazanlarda Blöf Neden Yapılır?

Blow down işlemini yapmamızı gerektiren 2 ana husus bulunmaktadır. Bunlar;


  • Kazan yüzeyinde birikmiş olan p islikler,
  • Dipte birikmiş olan durgun su tortuları dır.


Bu iki ana madde dahilinde kazanı boşaltmamızın ana nedenleri aşağıda listelenmiştir.


  • Kazan suyuna düzenli aralıklarla eklenmiş olan kimyasalların kazan içerisindeki durumlarını nötralize etmek,
  • Kazan suyu içerisinde mevcut bulunan köpük, yağ katı parçacıklar gibi yabancı maddeleri uzaklaştırmak için, ( bunlar için ayrı bir scum valfi bulunmaktadır)
  • Su seviyesini azaltarak , kazanın su yoğunluğunu düşürmek,
  • Acil durumlar oluşması durumunda emniyetli operasyon için suyun tahliyesi için


Gemi tipi kazanlarda, suyun tahliyesi için iki ayrı seviye bulunmaktadır. Bunlar;


  • Yüzey Blöf (kazanın üst seviyesinde, suyun üst hizalarında bulunur)
  • Dip Blöf (kazanın dibinde bulunur)

Dipteki tankın kullanılmasına kazan dreyni veya dip blöfü, üst taraftakinin kullanılmasına ise yüzey blöfü veya kirten arındırma işlemi denilir. Kazan su yüzeyindeki kir, yağ gibi partiküllerin ayrıştırılmasında yüzey blöfünden yararlanılır. Her iki blöfün de yapılması gereken durumlarda ise, yukarıdaki su seviyesinin, yüzey blöf valfinin altına düşmemesi için önce yukarıdaki yüzey blöfü yapılır, daha sonra dip blöfü yapılır.

Kazanlarda Blöf Tipleri Nelerdir?

Yukarıda anlattığımız operasyonda geçen kazanlarda suyun tahliyesi, feed suyu tipine, tasarımına, sistem otomasyonuna, kapasitesine ve özelliklerine bağlı olarak iki farklı şekilde yapılabilmektedir.


  • Aralıklı veya Manuel Blöf
  • Sürekli Blöf


Aralıklı veya Manuel Blöf İşlemi

Sorumlu mühendisin kontrolünde, kabul edilen planlı bakım sistemlerine göre belirli aralıklarla, kazanda yapılan elle dreyn etme işlemine aralıklı veya manuel blöf işlemi adı verilmektedir. Bu metot aracılığı ile çamur oluşumunun ve askıdaki yağ ve katı maddelerin meydana gelmesi önlenebilmektedir.

Kazan içerisinde bir yağ kaçağı olması durumunda yüzey blöfü yaparak hem yağdan kurtulunabilir, hem de yağ oranı kontrolü yapılarak kaçağın büyüklüğü tahmin edilebilir. Böylelikle de acil bir değişim yapılıp yapılmayacağı kararı vermede etkili bit yöntemdir.
El ile yapılan bu manuel blöf sisteminin en büyük dezavantajı ise, içeride hazırlanmış sıcak suyun blöf aracılığı ile dışarı verilmesidir. Her ne kadar dreyn işlemi uzun tutulursa temizlik o derecede etkili olacak olsa bile, dışarı verilen ısı ve su kaybının da hesabının yapılarak, bu işlemin en profesyonel kişiler tarafından yapılması önemlidir.

Sürekli Blöf

Gemilerin ve içerisindeki sistemlerin de günümüz şartlarında otomasyon sistemlerine geçmesi ile beraber, kazanlardaki blöf sistemlerinin de otomasyona dahil edildiklerini ve bu işlemin belirli kriterler göz önüne alınarak gemilerde otomatik olarak yapıldıklarını gözlemlemekteyiz.

Bu sistemde otomasyon, kazandaki blöfleri sürekli takip eder ve blöf sonrası alınan su ile beraber sistemi yeniden analiz eder. Bu analizde yeni alınan su ile beraber su içerisindeki çözünmüş ve çözünmemiş partiküller, su yoğunluğu gibi veriler işlenir. Eğer kazan içi yoğunluk, sistem limitlerinin halen üzerinde ise, blöf işlemi tekrarlanır. Normal limit değerlere ulaşana kadar da bu işlem sürekli olarak devam eder.

Otomasyon sistem sürekli ve anlık olarak verileri kaydettiğinden dolayı ve blöf valflerinin hassasiyetinden dolayı, bu sistemde meydana gelecek olan ısı ve besi suyu kaybı minimumdur. Dolayısı ile manuel yapılan blöf işlemlerine göre bu kazan tiplerinin çok daha verimli oldukları bilinmektedir.

Kazanlarda Blöf Yüzdesi Nasıl Hesaplanır?

Gemide kazan blöfü yaparken defter kalem hesabı yapılması elbette pek de mümkün değildir ama devre çapından bir benzeşim yaparak en azından blöf valflerinin kaç saniye yapılacağı konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki formül işinize yarayabilir.
(Kazandan Blöf Yapılacak Su Miktarı/Besleme Suyu Miktarı)x100

Kazanlarda Blöf (Blow Down) Nasıl Yapılır?



Yukarıda tanımlamamızı yaparken öncelikle yüzey blöfünü yapmanın daha doğru bir yaklaşım olduğunu söylemiştik. Biz de operasyonumuzu ona göre devam ettireceğiz.


  • İlk yapılacak işlem 1 numaralı geminin ana kazan dreyn valfini açmak olacak. Bu şekilde kazan çıkışlarında olması muhtemel ani basınç şişmelerini direk gemi dışına vererek basıncın düşmesine olanak tanıyacaktır.
  • Daha sonra üst seviyede bulunan dışardan içeri mantığı ile önce 5 numaralı valfi, daha sonra da 4 numaralı valfimizi kontrollü olarak açıyoruz. Üst tarafta genelde bir seviye şamandrası bulunmaktadır. Buradaki seviye kontrolünün yapılarak dreyn işlemini tamamladıktan sonra tersine valf işlemi ile önce 4 numara, sonra da 5 numaralı valf kapatılır ve aşağı seviyeye inilir.
  • Bu aşamada da aynı yukarıda olduğu gibi dıştan içeriye mantığı ile önce 3 numaralı valf açılır ve sonra da kademeli ve hassas şekilde 2 numaralı valf açılarak kazan blöf işlemi yapılır. İşlem tamamlanınca da tersine işlem ile önce 2 , sonra da 3 numaralı valf kapatılır.
  • Bütün blöf işlemi tamamlandıktan yaklaşık 5-10 dakika sonra da 1 numaralı valf tekrardan kapatılı ve kazanlarda blöf işlemi tamamlanmış olur.



Kazanlarda Blöf Avantajları Nelerdir?


  • Kazansuyunun düzenli aralıklarda değiştirilip yerine taze su alınması ile su içerisinde bulunan Toplam Çözünmüş Bileşiklerin nominal değerler içerisinde olması sağlanır,
  • Blöf yapılan su ile beraber korozyona neden olan maddeler de kazandan uzaklaştırıldığı için, kazanın korozyona uğrama riski de azalmış olur,
  • Kazan borularının ve iç yüzeylerin ısı geçirgenliği daha verimli olur,
  • Su içerisindeki katı madde oranı azalacağından dolayı, kazanın daha saf ve kaliteli bir buhar üretmesi sağlanmış olur,
  • Kazanda üretilen buharın ısıttığı ekipmanların iç yüzeylerinde kirlenme ve tıkanma riski azalır


Kazanlarda Blöf Dezavantajları Nelerdir?


  • Eğer dreyn işlemi belirlenen prosedüre göre veya ehil olmayan kişiler tarafından yapılmaya çalışılırsa kazan içerisindeki ısı kaybı ve basınç kaybı çok fazla olur,
  • Blöf sistemi aralıklı ve manuel yöntemli ise, zaman kaybına neden olacaktır,
  • Meydana gelen ısı ve basınç kayıpları verimliliğin düşmesine neden olacaktır