ODME Sistemi Nedir?

Kelime karşılığı olarak Oil Discharge Monitoring Systemdir. Yani Yağlı su/atıksu tahliye takip sistemi. Anlamından da anlaşılabileceği üzere gemiden dışarıya gerekli izinlerin ve limitlerin üzerinde yağlı su basılmasını engellemek için konulan bir sistemdir.
Giriş paragrafında da örneklendirdiğim gibi, gemilerin balast tankları ve kargo tankları birbirlerine komşu tanklardır. Her zaman da denize basmak isteyebileceğimiz suda kirlilik olma ihtimali vardır. Bu sistem sayesinde bu gibi durumların takibi yapılarak erken önlem alınabilmekte, muhtemel çevre kirliliklerinin önüne geçilebilmektedir.

ODME Sistemi Çalışma Prensibi

En kısa şekilde özetlemek gerekirse, aşağıdaki şekilde de görülebileceği üzere ODME sadece bu iki valfi kontrol etmektedir. Ana kontrol ünitesinden gelen sinyale göre atık su ya denize basılır, ya da slop tankına gönderilir.


Bu iki valfin aynı anda açık olması sistem işleyişi bakımından mümkün değildir. ODME analizörüne göre numunesi alınan su ya kirlidir, ki bu durumda su slop tankına yönlendirilir, ya da temizdir, böylece denize basılabilir.

Daha derinlemesine anlatmak gerekirse;


  • Basılması istenilen yağlı su karışımı ODME ünitesine doğru bir pompa yardımı ile iletilir.
  • Overboard Valfi önünde bir adet numune çubuğu ve bir de flowmetre bulunur ve akışın her anı burada analiz edilir
  • Hem flowmetre sensörü, hem de numune çubuğundan alınan veriler anlık olarak ODME kontrol ünitesine gönderilerek analiz edilir. Akış hızı ve kirlilik oranlanarak birim su içerisindeki atık miktarı dijital olarak belirlenir.
  • Eğer sistem kontrol ünitesi belirlenen limit değerin üzerinde bir kirlilik algılarsa hemen overboard valfi kapatma sinyali gelir ve aynı anda slop tankı valfi açılır. Eğer analiz edilen su içerisinde limiti aşmayacak şekilde kirlilik mevcutsa bu sefer tam ters işlem uygulanarak overboard valfi açılarak slop tank valfi kapatılır.


ODME Sistemi Kullanılması Gereken Zorunlu Alanlar


Sistemin, aşağıdaki alanlarda kullanılması zorunludur;


  • Akdeniz
  • Baltık Denizi
  • Karadeniz
  • Kızıldeniz
  • Körfez Bölgesi
  • Aden Denizi
  • Antarktika


ODME Sistemi Elemanları Nelerdir?


Bu analiz cihazı 4 ana bölümden meydana gelmektedir;

Atıksu Numune Çubuğu

Overboard hattında valften önce bulunur. Suyu sürekli analiz ederek, aldığı bilgileri hesaplama ünitesine aktarır.

Akış Metre

Discharge hattından akan suyun debisini ölçer. Numune çubuğundaki veriler gibi edinilen bilgileri hesaplama ünitesine aktarır.

Hesaplama Ünitesi

Hem numune çubuğundan gelen verileri hem de akış metreden gelen verileri işleyerek, gerçekte suyun barındırdığı kirlilik miktarını hesaplar. Çıkan verilere göre valf kontrol sistemine gerekli ikazı göndererek uygun valfin doğru zamanda açılmasını sağlar.

Overboard Valfi Kontrol Sistemi

Hesaplama ünitesinden gelen bilgilere göre overboard veya slop tankı valflerinin uygun zamanda ve uygun sıra ile açılmasını kontrol eder.


ODME Sistemi Ne Zaman Kullanılabilir?

Peki istenilen her zaman bu sistem kullanılabilir mi? Tabiki hayır. Marpol 73/78 Kısım 2 Kural 9‘da da belirtildiği üzere, aşağıdaki şartlar sağlanmadan sistemin kullanımına izin verilmemektedir.


  • Gemi belirli bir rotada seyir halinde olmalıdır
  • Marpol 73/78 Kısım 2 Kural 10‘da belirtilen özel alanlar içerisinde bulunmamalıdır ( Yukarıda bu bölgeleri görebilirsiniz)
  • Gemi karadan 50 mil açıkta bulunmalıdır
  • Anlık tahliye oranı 30 litre/mil oranını aşmamalıdır
  • Basılacak miktar, mevcut miktarın 1/30,000’ini geçmemelidir
  • Aslında en önemli madde bu. Gemi onaylı ve faal bir ODME sistemine sahip olmalıdır.