SF6 Gazlı Kesici Nedir?

Kontaklarda meydana gelen arkın elektronegatif bir gaz olan SF6 gazı ile söndürüldüğü ve son yıllarda büyük kullanım alanı bulmuş olan yeni bir tip kesicidir. SF6 gazı, yağ veya hava gibi diğer ark söndürme ortamlarına göre üstünlüğünü kanıtlamış mükemmel dielektrik, ark söndürme, kimyasal ve diğer fiziksel özelliklere sahiptir.

Hacimlerinin küçük olması nedeni ile kapalı mekânlarda kullanılmaktadır. Kesicilerin çalışma prensibi sabit basınçtaki SF6 (sülfür hekza florür veya kükürt hekza florid) hareketli kontaktaki piston vasıtasıyla sıkıştırılarak ark üzerine üflenmesi ve arkın koparılması esasına dayanır. Kesme ortamı 1,5- 6 bar basınçlı SF6 gazıdır. SF6 gazının yalıtım özelliğinden dolayı kontaklar arası açılma mesafesi çok küçülür.

SF6 Gazlı Kesici Nasıl Çalışır?

Kesici arkını söndürmek için ark üzerine basınçlı gaz üflenir. Böylece ark soğutulur, kontaklar arası ortam iletkenliğini kaybedip yalıtkan olur ve ark söner. SF6 gazı açma sıcaklığında ortama kükürt ve flor iyonları ve elektronlar verir. Bu sırada çok elektro-negatif olan flor iyonları ortamdaki elektronları yakalayarak ark akımını sınırlar. SF6 gazının ısıyı çok çabuk dağıtmasından dolayı sıcaklık hızla düşer. Ark soğur ve söner. Kesicinin gerilim dayanımı basınçlı havalılara göre daha yüksektir. Bu kesiciler yalıtım sınıflarına göre gaz yalıtımlı ve hava yalıtımlı olarak ikiye ayrılır. Gaz yalıtımlı kesiciler 36 kV’ tan 500 kV’a hava yalıtımlı kesiciler ise 72,5 kV’ tan 420 kV’ a kadar kullanılmaktadır.


SF6 Gazlı Kesicinin Avantajları

Kayıp faktörü yağa göre daha küçüktür.
Ayrışma ürünleri patlayıcı değildir ve bu nedenle yangın veya patlama riski yoktur.
Atmosferik koşullardaki değişiklikler nedeniyle performansı etkilenmez.

Isı iletim katsayısının yüksek olması, alçak iyonizasyon nedeni ile ısıyı çok çabuk dağıtır ve arkın çabuk soğumasını sağlar.
Dielektrik dayanım gerilimi, aynı basınçtaki havaya göre üç kat daha fazladır. Yüksek basınçta gazın dielektrik dayanımı artar.
SF6 gazı, metallerle tepkimeye girmez. Renksiz, kokusuz, toksik olmayan ve yanıcı olmayan bir gazdır.

SF6 gazı son derece kararlı ve inerttir ve yoğunluğu havanın beş katıdır.
Boyutu küçüktür. Bakımı kolay ve masrafı azdır.
Akım koparmada sorun teşkil etmez.
Mekanik dayanımı yüksektir. Anma akımında 10.000 açma kapama, kısa devre akımında 20 açma kapama yapabilir)
Tekrar kapama yaptırılması mümkündür. Bu kesicilerde kaza riski çok düşüktür. Diğer bir avantajları ise işletmelerinin basit olmasıdır.

SF6 Gazlı Kesicinin Dezavantajları

Gaz kaçağı ihtimali vardır. İyi izlenmesi gerekir. İç parçaların temiz ve kuru ortamda periyodik bakım sırasında temizlenmesi gerekir.
Çevreye atık gaz yayılabilir. Kesicinin içinde yüksek sıcaklıklarda gerçekleşen reaksiyonlar neticesinde zehirli gazlar ortaya çıkar. (Ozonda seyrelme ve küresel ısınmaya sebep olan sera etkisi). Bu gazların hiçbir şekilde dışarıya çıkmamaları gerekmektedir. Bu gazların atmosfere salınmaları da doğamız için tehlike içerir. SF6 gazının az da olsa ozona zarar verdiği anlaşılınca Kyoto zirvesinde SF6 gazının kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir.


SF6 gazının sebep olduğu diğer bir problemse bu gazın düşük basınç ve sıcaklık seviyelerinde kolay sıvılaşmasıdır.
Bu kesicilerin fiyatları yüksektir.