YAPILARINA GÖRE DİREKLER 3 BAŞLIK ALTINDA TOPLANABİLİR;


  • Ağaç
  • Demir
  • Beton



AĞAÇ DİREK

Ağaç direkler olumlu özelliklerinden dolayı ileri ülkelerde bile dağıtım şebekelerinde kullanılmaktadır. Ekonomik olması, taşıma kolaylığı tesis ve montaj süresinin kısa olması sebebiyle tercih edilirler.

Tepe kuvvetlerin zayıf olması dezavantaj gibi görülürse de lente ve/veya çift ağaç direk uygulaması daha ziyade lente yapılmasının mümkün olmadığı yerlerde yapılır.
Ağaç direkler, zararlı parazit ve böceklere karşı ilaçlanarak ömürleri artırılır. Ayrıca ziftleme yapılarak nem ve rutubete karşı dayanıklı hale getirilir. Ağaç direkler çaplarına göre HAFİF, ORTA ve AĞIR olarak adlandırılırlar. 9 – 10 m’lik ağaç direkler AG Şebekede kullanılır. 11 m’lik ağaç direkler OG+AG şebekelerde kullanılır. 12 m’lik ağaç direkler ENH.’nda kullanılır.
Örneğin: 9 – H tipindeki direğin 9 metre boyunda ve hafif sınıftan bir ağaç direk olduğu anlaşılır.


DEMİR DİREKLER

Boyalı kaynaklı olarak imal edilebildikleri gibi galvanizli – galvaniz cıvatalı olarakta imal edilebilmektedirler. Demir direk imalatında çeşitli ebatlarda köşebent demirler ve profil demirler kullanılmaktadır. Profil demirler A tipi boyalı kaynaklı demir direk imalatlarında kullanılmakta olup bu tip direkler A.G. ve O.G. + A.G. Elektrik şebekelerinde kullanılır. A tipi olarak kullanılan demir direkler 8I-10I – 12I – 6,5U – 8U – 12U şeklinde adlandırılırlar. Kısa boyda kullanılan A tipi direkler için yukarıdaki adlandırmalarda ayrıca küçük (k) yer alır. Buradaki I veya U, A tipi direğin imalinde kullanılan demir profilin şeklini rakamlarda profilin yüksekliğini ifade eder.


  • Köşebent demirler her tip ve boyda boyalı kaynaklı kafes direkler ile galvanizli – galvaniz cıvatalı direk imalatlarında kullanılırlar.
  • Profil ve köşebentten imal edilen demir direklerin O.G + A.G Elektrik şebekelerinde kullanılması durumunda (‘) işareti kullanılır.
  • Demir direkler ağaç direklere nazaran uzun ömürlü ve beton direklere göre çok daha hafiftirler. Ancak beton direklere göre bakım ve işletme masrafları çok daha yüksektir.
  • A Tipi Demir Direkler: AG ve OG+AG şebekelerinde kullanılırlar.
  • Kafes Tipi Demir Direkler: AG, OG+AG ve ENH’larında kullanılırlar.



BETON DİREKLER;

Çimento, su, kum, çakıl ve katkı maddesinin uygun oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen beton ile yüksek dayanımlı ön gerilme çelik teli ve savurma (santrifüj) metodunun tatbik edilmesi edilen direklere SBA Beton direk adı verilir.

Beton direklerin demir direklere göre en önemli avantajı hava şartlarından ve özellikle sanayi bölgelerindeki zararlı gaz ve buharlardan az etkilenmelidir.

Beton direkler burkulma yüküne göre iki ayrı özellikte imal edilirler. Burkulma yükü düşük olanlar AG ve OG+AG elektrik şebekelerinde, yüksek olanlar ise ENH’ üzerindeki etiket değerlerine uygun yerlerde kullanılırlar. Beton direğin baskılı etiketi üzerinde, kırmızı renkte boyanmış Ölüm tehlike işareti ile direğin tepe kuvvetini ve boyunu belirten değerler yer almaktadır. Örnek olarak etiketinde9,30 ve 600 rakamları bulunan bir direğin 9,3 metre boyunda ve 600 kg’lık tepe kuvvetine sahip olduğu anlaşılır.
Beton direkler üzerindeki etiket değerlerine göre kullanılır. AG ve OG+AG şebekelerinde kullanılan beton direkler bulunur. Beton direklerin toprak ile irtibatları topraklama prizlerden yapılır.
DİREK TEMELLERİ


  • Temeller “Elektrik kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmenliği” madde 56’ya göre uygun olacak şekilde yapılır.
  • Ağaç direkler için zeminden başlayarak yüksekliği 8 metreye kadar olan direklerde derinlik 130 cm, 8 metreyi geçen her bir metre için bu uzunluğa 10 cm eklenecektir.
  • Demir direklerde en az yüksekliğine göre en az derinlik 150 cm olacaktır.
  • Beton direklerde en az yüksekliğe, göre en az derinlik 120 cm olacaktır.