Bobin Sarımı Nedir?

Bir telin üst üste ve yana doğru düzenli şekilde sarılması bobin kavramını meydana getirmektedir. Motorun en önemli parçası olan bobin, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirmek için kullanılmaktadır. Bobin sarımı için önemli parametreleri sarım sayısı, tel çapı, tel uzunluğu, izolasyon sınıfı başta olmak üzere bunlara bağlı unsurlar oluşturmaktadır. Bu parametrelere göre özel hazırlanmış kalıplar ve makaralar aracılığıyla sarım işlemi yapılmaktadır. Bobin sarım işlemi için geliştirilmiş özel motorlar tercih edilmektedir. Sarım işleminden önce inceleme yapılmaktadır. Motorun temel parçalarından olan gövde ve klemensin tespiti yapıldıktan sonra elde edilen bilgilerin analizi yapılmaktadır.

Bobinaj Motor Sarımı Nedir?

Motor bobin sarımı elektrik-elektronik alanında en çok cevap aranan sorulardan biridir. Bu noktada ilk olarak bobinajın ne olduğunun bilinmesi gereklidir. Bobinaj; elektrik akımı taşıyan ve manyetik alan oluşturan elektrik motorlarının yerleştirilmesinin yanı sıra gerekli uç bağlantılarının ve kablo yalıtımlarının yapılması işlemlerinin tümüne verilen isimdir. Bobin sarım makinesi, tornavida, makaron, fırça, lehim, havya, kurutma fırını, bobin teli, izolasyon test sıvısı, ampermetre, pürmüz, tokmak, sürgü çubuğu, presbant ve yalıtım sıvısı bobinaj malzemeleri arasında yer almaktadır. Bobinaj malzemelerinden herhangi biri eksik ya da arızalı olduğunda yapılan işten çok düşük verim alınmaktadır ya da hiç verim alınmamaktadır.

Motor bobin sarımı elektrik-elektronik alanında en çok merak edilen konulardan biridir. Motor, belirli bir enerjiyi mekanik enerjiye dönüştüren sistemdir. Enerjinin kaynağına göre motorlar da farklı gruplara ayrılmaktadır. Elektrik motorlarını ele alacak olursak rotor, stator, yataklar, şaft, kapaklar, gövde, fan, fan kapağı, rulmanlar, bağlantı elemanları, bobin ve benzeri temel parçaların elektrik motorunu meydana getirdiğini söylemek mümkündür. Motor bobin sarımı ise, elektrik motorlarında elektromanyetik alan oluşturmak için kullanılan bobinlerin çıkartılıp yerine yenilerinin sarılarak yerleştirilmesi ve gerekli elektrik bağlantılarının yapılması anlamına gelmektedir. Motor bobin sarım ile birlikte diğer parçaların kontrolü de yapılarak bakım, onarım ve diğer işlemler sağlanmaktadır.

Bobinaj Sarımı Çeşitleri Nelerdir?

Çok sayıda bobinaj sarımı çeşidi bulunmaktadır. Ancak bunlar yapılacak işin niteliğine göre değişiklik göstermektedir.

En yaygın olarak kullanılan bobinaj sarım çeşitleri:


  • Fan motoru sarımı
  • Trafo sarımı
  • El aletleri sarımı
  • Fren bobini sarımı
  • Ac motor sarımı
  • Dc motor sarımı
  • Pompa sarımı
  • Step motor sarımı
  • Kavrama bobini sarımıdır.



Bobinaj Motor Sarımı

Bobinaj Sarımı Nasıl Yapılır?


  • Bobinaj sarımından önce motorun neden çalışmadığını tespit edilmesi oldukça önemlidir. Devre kopukluğu, kısa devre, gövde kaçağı, bobin grubunda terslik, yanlış bağlantılar gibi mekanik arızalardan dolayı motor çalışamamaktadır. Bu durumda arızalı motorun parçası işaretlenmelidir.
  • Ardından motor sökülmelidir.
  • Motor söküldükten sonra kalıp için ölçü alınarak bobinaj şeması çıkarılmalıdır.
  • Bobinler kesilerek çap ölçüsü alabilmek için sağlam bobin sökülmelidir.
  • Çap ölçümleri yapılarak sipir sayıları için sökülen bobinler izole halde ve izolesiz halde mikrometre ile ölçülmelidir. Ölçüm sonrasında sipir sayısı kaydedilmelidir.
  • Ölçüsü alınmış bobinler için kalıplar hazırlanmalıdır. Kaydedilen sipir sayısı kadar yeni bobinler sarılmalıdır. Bu noktada çok dikkatli olunmalıdır.
  • Bobinler oyuklara yerleştirilmelidir. Sonrasında ise bobinlere fabrikasyon şekli verilmelidir.
  • Bandaj işlemi yapılmalıdır. Bu işlemden sonra motor verniklenmelidir. Verniğin kuruması için kurutma fırınına bırakılmalıdır.
  • Kuruma işleminden sonra ilk başta yapılan işaretleme işlemi esas alınarak montaj yapılmalıdır.
  • Motorun verdiği akım, gerilim ve toplam devir sayısı gibi değerlerin ölçümü yapılmalıdır.
  • Son bir muayeneden geçirilerek sağlamlık testi yapılmalıdır. Ardından motor çalıştırılmalıdır.



Motor Bobin Sarımında Demontaj İşlemi Nasıl Yapılır?

Motor bobin sarımında demontaj işlemi için öncelik olarak kapaklardan cıvataların sökülmesi gereklidir. Cıvata mevcutsa çekme makinesi yardımı ile kapakların demonte işlemine başlanmaktadır. Kapaklar ağır ise bu noktada vinç aracılığıyla demonte işlemi yapılmalıdır. Kapaklar hafifse de demonte işlemi için el mili kullanılmalıdır. İki türlü de demonte işlemi yapıldıktan sonra dikkatli bir şekilde palet üzerine konulması gereklidir. Kapakların sorunsuz bir şekilde demonte işleminin tamamlanması için oksijen kaynağı yapılmalıdır. Böylelikle daha başarılı bir sonuç elde edilmektedir.
Motor bobin sarımı, motorların türüne göre farklılık göstermektedir. DC motorlar 3 ayrı grup olarak incelenmektedir.

Bunlar:


  • Paralel sarımlı motorlar (şönt motorlar)
  • Seri sarımlı motorlar
  • Dışarıdan uyarmalı motorlar (sabit mıknatıslı motorlar)