Enerji Piyasası Denetleme Kurulunun güncel “elektrik piyasası müşteri hizmetleri yönetmeliği “ 16. Maddesinde belirtildiği üzere; “Kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının %20 aşacak şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde %15 aşacak şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.” Denilmektedir.

Aktif Güç ve Reaktif Güçler arasındaki dengeyi sağlayacak olan sisteme kompanzasyon sistemi denmektedir. Kompansazyon sistemlerinin hareketli ve sürekli çalışır halde olması kompanzasyon sisteminin arızalanma olasılığını arttırmaktadır. Bunun önüne geçilmesinin tek bir çözümü vardır. Bu da sistemin düzenli periyotlar halinde kontrol edilerek cezaya girip girmediği kontrol edilmeli giriyor ise arızanın tespit edilerek giderilmesidir. Ancak birçok tüketici aslında farkında olmadan her ay fatura bedelinin bir kısmını reaktif bedel olarak ödemektedir.
Kompanzasyon ile hiç fikir sahibi olmasanız dahi yazımızdaki örnekler ve talimatlar ile reaktif cezaya girilip girilmediğini tespit edebilirsiniz.




Kompanzasyon Panosu

Öncelikle elde etmemiz gereken değerlerin ne anlama geldiğini belirtmeliyiz.
Kombi – X5 Sayaç; Kısacası Aktif İndüktif ve Kapasitif tüketimi ölçebilen sayaç tipidir.
1.8.0 değeri; Sayaç üzerine kaydedilen Aktif Güç (Kwh) tüketimini temsil eden değerdir.
5.8.0 değeri; ; Sayaç üzerine kaydedilen Endüktif Reaktif Güç (Kvarh) tüketimini temsil eden değerdir.
8.8.0 değeri; ; Sayaç üzerine kaydedilen Kapasitif Reaktif Güç (Kvarh) tüketimini temsil eden değerdir.

Peki, Reaktif Cezaya Girip Girmediğimizi Tespit Etmek İçin İzlenecek Yol Nedir?


  1. Kombi yada X5 sayacın yanına gidip sayacın üzerindeki genelde mavi yâda kırmızı olan değer düğmesine basarak T değeri olan 1.8.0 değerini bulup (Aktif Güç Değeri Kwh) not edin.
  2. Yine sayaç üzerindeki değer düğmesi yardımı ile Ri değeri olan 5.8.0 (Endüktif Reaktif Değeri Kvar) not edin
  3. Yine sayaç üzerindeki değer düğmesi yardımı ile Rc değeri olan 8.8.0 (Kapasitif Reaktif Değeri Kvar) not edin.

Hesaplamaya baz alınan İlk değerler son faturadaki son endeks olması yani yeni fatura döneminin başlangıç noktasındaki değer olması ay içinde herhangi bir anda alınan değer ile abonenin genel olarak reaktif cezaya girip girmediğini tespit etmenizi sağlayacaktır. Kısa süreli yada günlük yapılan değerlendirmeler sağlıklı sonuçlar vermeyebilir. Kısa sürede yapılan örneğin 1 saat gibi kısa sürede endüktif % 20 kapasitif %15 değerleri aşılıyorsa kompanzasyon sisteminizde acil halledilmesi gereken bir sorun olduğunu göstermektedir.

Örnek Reaktif Ceza Hesabı;

Aktif Güç Tüketim Hesabı

1.8.0 İlk Endeks: 7523,125 kwh
1.8.0 Son Endeks: 7689,265 kwh
1.8.0 Fark değeri: Son Endeks-İlk Endeks =7689,265-7523,125= 166,140 kwh

Endüktif Güç Tüketim Hesabı

5.8.0 İlk Endeks: 1128,468 kvar
5.8.0 Son Endeks: 1173,128 kvar
5.8.0 Fark değeri: Son Endeks-İlk Endeks =1173,128-1128,468= 44,660 kvar

Kapasitif Güç Tüketim Hesabı

8.8.0 İlk Endeks: 753,289 kvar
8.8.0 Son Endeks: 769,358 kvar
8.8.0 Fark değeri: Son Endeks-İlk Endeks =769,358-753,289= 16,069 kvar

Reaktif Oranların Hesabı;

Endüktif Reaktif Oran Hesabı= Endüktif Güç Tüketim / Aktif Güç Tüketim
Endüktif Reaktif Oran Hesabı= (44,660 / 166,140 ) x 100 = %26,88
Endüktif Reaktif Oran % 26,88 > %20 olduğundan cezai işlem uygulanır.
Kapasitif Reaktif Oran Hesabı= Kapasitif Güç Tüketim / Aktif Güç Tüketim
Kapasitif Reaktif Oran Hesabı= (16,069 / 166,140 ) x 100 = %9,67
Kapasitif Reaktif Oran % 9,67 < %15 olduğundan cezai işlem uygulanmaz.

Sistem endüktif olarak oranın sınır oranın üzerinde olduğundan Endüktif Reaktif Cezaya maruz kalmaktadır. Bu gibi durumlarda bir uzmandan destek almanız maddi kayıplarınızın önüne geçecektir.