Kompanzasyon, elektrik mühendisliği ve enerji yönetimi alanlarında kullanılan bir terimdir. Genellikle endüstriyel ve ticari elektrik tesislerinde, özellikle de büyük ölçekli tesislerde ve işletmelerde karşılaşılan bir konsepttir.

Kompanzasyon, elektrik sistemlerindeki reaktif güç (reaktans) sorununu düzeltmek veya dengelemek için yapılan bir düzeltme veya telafi işlemidir. Reaktif güç, enerji sistemlerindeki bir tür güçtür ve elektrik akımının ve gerilimin arasındaki faz açısının bir sonucudur. Reaktif güç, elektrik sistemlerindeki verimliliği düşüren ve kaynakların etkin kullanımını engelleyen bir faktördür.

Kompanzasyonun temel amacı, reaktif gücü dengelemek veya düzeltmek için endüstriyel veya ticari tesislerde kondansatör bankaları gibi cihazlar kullanarak faz kaymalarını telafi etmektir. Bu, elektrik sistemlerinde daha yüksek verimlilik, enerji tasarrufu ve sistem kararlılığı sağlar.

Kompanzasyonun ana avantajları şunlardır:




  1. Enerji Tasarrufu: Kompanzasyon, reaktif güç tüketimini azaltarak enerji verimliliğini artırır ve enerji maliyetlerini düşürür.
  2. Sistem Kararlılığı: Doğru kompanzasyon, elektrik sistemlerinin kararlılığını artırır ve gerilim dalgalanmalarını azaltır.
  3. Ekipmanın Ömrünü Uzatma: Kompanzasyon, elektrik sistemlerindeki ekipmanların ömrünü uzatarak bakım maliyetlerini azaltır.
  4. Üretkenlik ve Verimlilik: Daha istikrarlı bir elektrik sistemine sahip olmak, üretim tesislerinde ve işletmelerde daha yüksek üretkenlik ve verimlilik sağlar.



Büyük ölçekli endüstriyel tesisler, ticari binalar, alışveriş merkezleri. Hastaneler, havaalanları gibi birçok farklı uygulama alanında yaygın olarak kullanılmaktadır. Elektrik sistemlerindeki reaktif güç dengesini sağlamak. Modern elektrik ağlarının etkin ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlayarak enerji kaynaklarının daha verimli bir şekilde kullanılmasına yardımcı olur.


Kompanzasyon nasıl hesaplanır

Kompanzasyon hesaplaması, bir elektrik sistemindeki reaktif güç dengesini sağlamak için gereken kapasitif (negatif) reaktans miktarını belirlemek için yapılır. İşte kompanzasyon hesaplamasının temel adımları:


  1. Reaktif Güç (Vars) ve Aktif Güç (Watt) Değerlerinin Belirlenmesi. Elektrik sisteminin reaktif güç (Vars) ve aktif güç (Watt) değerleri ölçülmelidir. Aktif güç, enerjinin gerçek kullanımını temsil ederken, reaktif güç, elektrik akımının. Ve gerilimin faz açısından kaynaklanan bir sonucudur.
  2. Gereksinimlerin Belirlenmesi: Elektrik sistemindeki reaktif güç dengesini sağlamak için belirli bir kompanzasyon seviyesi belirlenmelidir. Bu, genellikle bir enerji yöneticisi veya mühendis tarafından belirlenen bir hedef değerdir.





Gereksinimlerin Hesaplanması: Reaktif güç dengesini sağlamak için gerekli kapasitif reaktans miktarı hesaplanır. Bu hesaplama, genellikle elektrik mühendisleri veya enerji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Ve sistemdeki güç faktörüne, yük profilinin analizine ve belirli kompanzasyon hedeflerine dayanır.



Kondansatör Bankalarının Seçimi ve Yerleşimi. Hesaplamalar sonucunda elde edilen kapasitif reaktans miktarına uygun kondansatör bankaları seçilir. Ve uygun yerlere yerleştirilir. Bu kondansatör bankaları, reaktif gücü kompanse etmek ve güç faktörünü iyileştirmek için devreye alınır.



Sistem Performansının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi. Kondansatör bankalarının devreye alınmasından sonra, sistem performansı düzenli aralıklarla izlenir ve değerlendirilir. Böylece, gerektiğinde sistemin ihtiyaçlarına uyacak şekilde ayarlamalar yapılmalıdır.



Kompanzasyon hesaplaması, genellikle karmaşık bir süreçtir. Ve elektrik sistemlerinin karmaşıklığına, yük profiline ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir. Bu nedenle, genellikle deneyimli elektrik mühendisleri veya enerji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Özellikle büyük ölçekli endüstriyel tesisler ve ticari tesisler için, doğru kompanzasyon hesaplaması. Elektrik sisteminin verimliliği, güvenilirliği ve ekonomisi açısından kritik öneme sahiptir.


Hesaplama formulü

Kompanzasyon hesaplama formülleri, elektrik sistemlerindeki reaktif güç dengesini sağlamak için gereken kapasitif reaktans miktarını belirlemek için kullanılmaktadır. İşte bazı temel kompanzasyon hesaplama formülleri:

Güç Faktörü (Power Factor) Hesaplama:Güç faktörü, aktif gücün (Watt) reaktif güce (Vars) oranı olarak tanımlanır .Ve genellikle 0 ile 1 arasında bir değer alır.



Power Factor=Aktif Güç¸ (Watt)Kök(Aktif Güç¸ (Watt))×Kök(Reaktif Güç¸ (Vars))



Power Factor=




Reaktif Güç (Vars) Hesaplama:Reaktif güç, aktif güç ve güç faktörü bilindiğinde aşağıdaki formül kullanılarak. hesaplanabilir:



Reaktif Güç¸ (Vars)=Aktif Güç¸ (Watt)×tan⁡(arccos⁡(Güç¸ Faktörü))Reaktif Güç¸​ (Vars)=Aktif Güç¸​ (Watt)×tan(arccos(Güç¸​ Faktörü))



Kapasitif Reaktans Hesaplama:Kapasitif reaktans, reaktif gücün (Vars) saniyede bir radyan cinsinden 50 veya 60 Hz’lik frekansa bölünmesi ile hesaplanabilir. 50 Hz için:



Kapasitif Reaktans (Farad)=

60 Hz için:
Kapasitif Reaktans (Farad)=






Bu formüller, kompanzasyon hesaplamalarının temelini oluşturur. Gerçek hesaplama süreci, belirli bir elektrik sistemi veya yük profili için daha karmaşık olur. Ve genellikle mühendislik yazılımları veya hesaplama araçları kullanılarak yapılmalıdır.

Kompanzasyon hesaplamalarında, güç faktörü, reaktif güç ve kapasitif reaktans gibi değerlerin doğru bir şekilde belirlenmesi. Elektrik sistemlerinin verimli ve güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemlidir.