Kablonun kaç damar olarak seçileceği, montajının gerçekleştirileceği sisteme bağlı olarak değişir.

İki tip sistem mevcuttur:

1. Dengeli sistem ve
2. Dengesiz sistem

Genellikle kablo kesit seçimi için aşağıdaki parametreler göz önünde bulundurulur:

1. Kablo montaj şartları ve taşıyacağı akım
2. Kablonun sürekli akım değeri
3. Gerilim düşümü ve kısa devre değerleri
4. Toprak döngü empedansı

Biz, bu yazıda kablonun kaç damar seçileceği üzerine yoğunlaşacağız.

3 Damarlı Kablolar



Bu kablolar genelde tam dengeli trifaze sistemler için kullanılır. Trifaze sistemdeki 3 aktif damardaki akımlar eşit ve 120° faz açısına sahip ise, sistem dengeli demektir. Trifaze yükler her anlamda birbirlerine eşdeğer olduğundan, nötr iletkene ihtiyaç
duyulmamaktadır. Trifaze yüke önemli bir örnek olarak elektrik motorunu verebiliriz, çoğu zaman 3 damarlı kablolar ile beslenmelerinin sebebi de budur.

3,5 Damarlı Kablolar



Trifaze bir sistemde nötr iletken bulunabilir. Bu iletken, trifaze sistemin düşük gerilim seviyelerinde tek fazlı kullanımını sağlarken daha yüksek gerilim seviyelerinde de kullanılmasını mümkün kılar.

Bu sistemlerde yüklerin eşdeğer olması beklenmez ve nötr iletken sistemin dengenin dışı akımını taşımak için kullanılır. Dengesizliğin seviyesi ne kadar yüksek olursa, nötr iletkeninden geçen akım o kadar büyük olur. Dengesizlik çok düşük seviyede ve kaçak akım çok düşük ise, 3.5 damarlı kablolar kullanılır.

Bu tip kablolarda, az miktarda dengesiz akım taşıyan nötr iletkenin kesiti diğer 3 ana damara göre daha düşüktür.

4 Damarlı Kablolar



Şiddetli derecede dengesizlik olan durumlarda, kaçak akım miktarı da yüksek seviyede olacaktır. Genellikle, lineer yük durumda, nötr iletken, fazlar arasında oluşan dengesizlik nedeniyle sadece akımı taşır. Bilgisayarlar, ofis ekipmanları, lamba balastları, trafolar gibi lineer olmayan düşük yükler ise bütün besleme fazlarıyla aynı fazda üçüncü derece harmonik akımlar yaratır.

Bu akımlar, normal frekans akımları gibi trifaze sistemin yıldız noktasında birbirlerini sıfırlamaz, birikirler ve bu nedenle nötr iletken çok yüksek üçüncü derece harmonik akımlar taşır. Bu yüksek miktardaki akımı taşıyabilmek için ekipmanı besleyen kablonun nötr iletkeni ana besleme damarlarının kesitinden daha düşük değil, bu damarlarla aynıdır.

5 ve 6 Damarlı Kablolar



Kaçak akım miktarı faz akımlarından çok daha yüksek olduğunda bazı şartlar ortaya çıkabilir. Bu tip bir durumda, yük çoklu damarlarla besleniyorsa, 5 veya 6 damarlı kablo kullanımı gerekmektedir.

Bu durumlarda, oluşan yüksek miktardaki dengesiz akımları taşımak için iki (ya da üç) iletken paralel formasyonda kullanılabilir.