TEİAŞ İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği

[zorbey]

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanım ve Kısaltmalar


Amaç


MADDE 1




(1) Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi sorumluluğunda yapılan bütün işlerin İş Sağlığı ve Güvenliği hususlarında; proaktif (önleyici) yaklaşım öngörülerek sistematik şekilde gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.

Kapsam


MADDE 2

(1) Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi sorumluluğunda bulunan işyerlerinde çalışma yapan; Teşekkül Çalışanları, Hizmet Alımı Yapılan Yüklenici Firma Çalışanları, Anahtar Teslim Götürü Bedel yöntemi ile İhale almış olan Yüklenici Firmaların Çalışanları, Geçici İş İlişkisi Kurulan Yüklenici Firma Çalışanları, diğer çalışanlar ve bu çalışanların işverenleri bu Yönetmelik kapsamındadır. Ayrıca TEİAŞ personelinin görevlendirildiği diğer işyerlerindeki TEİAŞ çalışmaları da bu Yönetmelik kapsamındadır.
(2) "154 kV ve üstü İletim Tesislerinde Enerji Altında (Canlı) Bakım Çalışmaları Uygulama Koşulları Yönergesi" kapsamında yapılan çalışmalar bu yönetmelik kapsamına girmez.

Dayanak


MADDE 3

(1) Bu Yönetmelik; 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu Kanun ile ilgili Yönetmelikler, 4857 Sayılı İş Kanunu, 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği, İlgili Diğer Yasal Mevzuat hükümlerine göre hazırlanmıştır.

Tanımlar


MADDE 4


(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a. Acil Durum Planı: İş yerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dâhil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı planı,
b. Ada: İletim sisteminin geri kalan kısmı ile elektriksel bağlantısı olmayan, bağımsız çalışan alt sistemleri,
c. Akım Transformatörü: Akımı belli bir oran dâhilinde değiştiren teçhizatı,
ç. Alçak Gerilim: Etkin değeri 1000 Volt ya da 1000 Voltun altında olan fazlar arası gerilimi,
d. Arıza Halleri Manevraları: Arıza hallerinde, sistemi normal çalışma durumuna getirmek için yapılan işlemleri,
e. Ayırıcı: Yüksüz elektrik devrelerinde açma ve kapama yapan teçhizatı,
f. Bara: Aynı gerilimdeki elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığı düzeneği,
g. Boşta Gerilim Altına Almak: Gerilimsiz halde bulunan bir teçhizatın, topraklamalar ile irtibatını kestikten sonra, ayırıcı ve kesicileri kapatarak, teçhizatı gerilimli hale getirmeyi,
ğ. By-Pass Ayırıcısı: Tek baralı sistemde paralelindeki kesici kapalı iken açılıp kapatılabilen ayırıcıyı,
h. Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi,
ı. Çalışma İzni Gerektiren Çalışmalar: TEİAŞ dağıtım barasının tamamında kesinti veya kısıta neden olan ve/veya olacak çalışmalar ile iletim sistemi teçhizatında manevrayı gerektirecek çalışmaları,
i. Çalışma İzni İsteği Formu (YTİM-1): Çalışma izni gerektiren hallerde çalışma izni istemeye yetkili kişiler tarafından doldurulan ve BYTİM’ye gönderilen formu (Ek:2),
j. Çalışma İzni İstemeye Yetkili Kişiler: Enterkonnekte sistemi etkileyen çalışmaları istemeye yetkili; Bölge Müdürlüğü ve ilgili sistem kullanıcısı tarafından BYTİM’ye liste ile bildirilen personeli,
k. Çalışma İzni Verme Formu (YTİM-2): BYTİM tarafından sistemin durumu göz önüne alınıp, koordinasyon sağlanarak, çalışma izni isteğinin uygun görülüp görülmediğinin gerekçesi ile birlikte doldurulan ve çalışma izni isteyen birime gönderilen formu (Ek:3),
l. Çalışma Sorumlusu: Yapılacak bir çalışmadan önce gerekli güvenlik önlemlerini alan veya aldırtan daha sonra teçhizat üzerinde yapılacak olan çalışmaları yürüten, çalışmanın bitiminde de bu önlemlerin kaldırılmasını sağlayan, üzerinde çalışma yapılan teçhizatın servise alınabileceğini ilgili birimlere bildiren, koordineli çalışmalarda koordinasyon sorumlusuna bağlı çalışıp, kendi ekibinin güvenliğinden sorumlu olan personeli,
m. Çok Devreli Hatlar: Aynı gerilimli birden fazla hattın aynı direk üzerinde bulunduğu hatları,
n. Dış Fens: Tüm transformatör merkezlerinde, şalt sahasını güvenlik açısından koruyan ve izinsiz kişilerin girişini engelleyecek şekilde çevreleyip kapatan unsurları,
o. Ekip: Birden fazla personelin bulunduğu çalışma grubunu,
ö Ekip Şefi: Aynı uzmanlık alanındaki çalışma grubunda her türlü donanım, araç-gereç, iş güvenliği malzemesi ve KKD’lerin kullandırılması, periyodik kontrollerinin yapılmasını sağlayan, ilgili birim amirliği ile koordinasyonu sağlayan teknisyen personeli,
p. Elektrik Kesilmesi/Verilmesi İsteği Formu (EKV/EKV-Faks): TEİAŞ iş yerlerinde, İşletme Teknisyeni ile elektrik kesilmesini, iş bitiminde elektrik verilmesini isteyen sistem kullanıcıları yetkilileri arasında karşılıklı doldurularak imzalanan formu (Ek-8 ve Ek-9),
r. Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesisleri,
s. Emre Amade Olmayan Teçhizat: Arıza, bakım, tamir, kontrol, muayene gibi nedenlerle servis dışı bulunan ve ihtiyaç anında servise alınamayan teçhizatı,
ş) Emre Amade Teçhizat: Servise girmeye hazır durumda bulunan teçhizatı,
t. Enerji İletim Hattı: YG Enerji iletiminde kullanılan havai hatlar ile güç kablolarından oluşan tesisi,
u. Enerjilemek: Gerilim altına alınmış olan bir teçhizatın açık olan ucundan gerekli şartları sağlayarak enerji alan veya veren bir sistem ile irtibatının sağlanmasını,
ü) Fider: Bir merkez barasından kullanıcıya enerji taşıyan hat veya kablo çıkışlarını,
v. Gerilim Altında Bulunan Bölümlere Yakın Çalışmalar: Elektrik Kuvvetli Akım Tesislerinde yapılan çalışmalarda çalışma alanının etrafında gerilim altında teçhizat ve/veya hat var ise; 5. Maddede belirtilen yaklaşma mesafelerine uyularak yapılan çalışmaları,
y. Gerilim Transformatörü: Gerilimi belli bir oran dâhilinde değiştiren teçhizatı,
z. GIS: Gaz İzoleli Transformatör Merkezini,
aa) Güç Transformatörü: Elektrik enerjisinin güç ve frekansı sabit kalmak şartıyla gerilim ve akımın değerini belli oran dâhilinde değiştiren teçhizatı,
bb) Güvenlik Kartları: Bakım, tamirat, arıza vs. gibi nedenlerle servis dışı edilmiş teçhizat üzerinde çalışacak personelin güvenliğini sağlamak, yanlış manevrayı önlemek ve teçhizatı korumak için transformatör merkezlerinde kullanılması zorunlu olan kartları,
cc) Hat Tıkacı: Ayarlandığı frekans bandına karşı büyük empedans göstererek işaretin bara tarafına geçmesini engelleyen (hat tarafına yönlendirilmesini sağlayan) paralel rezonans devresini,
çç) İç Fens: Açık tip tüm transformatör merkezlerinde, şalt sahasını EKAT’ta tanımlanan gereklilikleri sağlayan ve yetkisiz kişilerin girişini engelleyecek şekilde çevreleyip kapatan unsurları,
dd) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin iş yerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen iş yerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu,
ee) İşyeri Hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş yeri hekimliği belgesine sahip hekimi,
ff) İş Bitirme Beyanı (İGF-2): Teçhizat üzerindeki çalışmayı yapan Çalışma Sorumlusu veya Koordinasyon Sorumlusu tarafından TM İşletme Teknisyenine hitaben düzenlenen ve çalışmanın bittiğini belirten ve bu durumu karşılıklı olarak doğrulayan formu (Ek-7),
gg) İş Güvenliği Formu (İGF-1): TM İşletme Teknisyeni tarafından düzenlenen ve işi yapacak Çalışma Sorumlusu veya Koordinasyon Sorumlusuna çalışma yapılacak teçhizatta enerjinin kesildiğini, kilitleme, topraklama, kartlama ve çalışma alanını belirleyen işaretleme işlemlerinin yapıldığını belirten ve bu durumu karşılıklı olarak doğrulayan formu (Ek-6),
ğğ) İş Güvenliği Protokolü: TEİAŞ sorumluluğunda bulunan ve yüklenicinin çalışma yapacağı bir işyerinde; yüklenici ile TEİAŞ’ın karşılıklı sorumluluklarını belirlemek için imza altına alınan protokolü (Ek-11),
hh) İş Güvenliği Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik personeli,
ıı) İş Kazası: İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı,
ii) İş Yeri Sağlık ve Güvenlik Birimi: İş yerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,
jj) Kapalı Şalt: Bina ile çevrilmiş ve kapatılmış elektrik bağlantı elemanlarının ve ekipmanlarının bulunduğu, EKAT’ta tanımlanan gereklilikleri sağlayan ve yetkisiz kişilerin girişini engelleyecek şekilde çevreleyip kapatan unsurları,
kk) Kaplin Kapasitör (Gerilim Bölücü): İletişim, koruma, ölçü ve bilgi nakli için kullanılan teçhizatın EİH’ye bağlantısını sağlayan kondansatörü,
ll) Kaza Bildirim Formu: TEİAŞ veya TEİAŞ yüklenicisi konumundaki personelin iş kazasına uğraması durumunda istatistik ve proaktif (önleyici) yaklaşım için oluşturulan formu (Ek- 12),
mm) Kaza-Olay Araştırma (Kök Analiz Formu): Merkez İSG Birimi tarafından gerekli görülen iş kazalarında hazırlanan ve söz konusu iş kazasının detaylı incelemesinin yapıldığı formu (Ek-13),
nn) Kesici: Kısa devre dâhil olmak üzere elektrikli devrelerde yük altında açma ve kapama yapan teçhizatı,
oo) KKD Talep Formu: Kullanılan İSG Malzemesi ya da Kişisel Koruyucu Donanımın talebi için ilgili personelin kendi birimine sunduğu formu (Ek-15),
öö) Koordinasyon Sorumlusu: Koordineli çalışmalarda açma manevrası sonrası, teçhizatı TM İşletme Teknisyeninden İGF -1 formu ile alan ve teçhizat üzerinde çalışma yapacak ekiplerin işe başlamasını sağlayan, çalışmanın bitiminde İGF- 2 formu ile TM İşletme Teknisyenine teslim eden, Bölge Müdürlüğü yetkilisi tarafından belirlenmiş olan ve koordineli çalışma yapacak ekiplerin karşılıklı iletişiminden sorumlu olan personeli,
pp) Koordineli Çalışma: Aynı çalışma izin formu ile belirlenen çalışma alanında (aynı fider, aynı bara, aynı EİH’de) primer ve/veya sekonder teçhizatta aynı zaman dilimi içerisinde birden fazla ekibin çalışmasını,
rr) Kuplaj Ayırıcısı: İki ana baralı sistemlerde baraları birbirine bağlayan / ayıran kesicinin iki tarafındaki ayırıcıları,
ss) Kuranportör: Enerji iletim hatları üzerinden ses, koruma sinyalizasyonu ve bilgi iletişimi sağlayan radyo frekanslı (RF) alıcı-verici cihazı,
şş) Manevra: Sistemin muhtelif kısımlarını devreye almak veya çıkarmak için kesiciler ve ayırıcılar ile yapılan işlemleri,
tt) Manevra Formu (YTİM-3): BYTİM’lerin yaptıracakları manevralarda TM İşletme Teknisyenlerinin takip edecekleri manevra sırasını belirtmek amacıyla, manevraya başlamadan önce BYTİM tarafından doldurulan ve ilgili merkezlere iletilen formu (Ek:4),
uu) Manevra Koordinasyon Formu (YTİM-4): Birden fazla BYTİM’yi ilgilendiren 400 kV EİH’lerde yapılan manevraların koordinasyonu için MYTİM tarafından kullanılan formu (Ek-5), üü) Metal Muhafazalı Tip Hücreler (Metal Clad): İşletme gerilimi 36 kV’a kadar (36 kV dâhil) anahtarlama ve kumanda tesislerini,
vv) Müşterek Hatlar: Farklı gerilimli hatların aynı direkler üzerinde bulunduğu hatları,
yy) Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, iş yerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,
zz) Parafudr: EİH ya da transformatörü aşırı gerilimlerden koruyan teçhizatı,
aaa) Proaktif (önleyici) Yaklaşım: Olası iş kazaları ve meslek hastalıklarına sebep olan tehlike ve riskler oluşmadan önlemler alarak geri dönüşü olmayan maddi ve manevi kayıplarının önüne geçmeyi amaçlayan yaklaşımı,
bbb) Ramak Kala Bildirim Formu: Ramak kala olayların kayıt altına alındığı formu (Ek- 14),
ccc) Ramak Kala Olay: İş yerinde meydana gelen; çalışan, iş yeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı,
ççç) Reaktör: Bağlı bulunduğu hat, transformatör veya baradan reaktif güç çeken (tüketen) ve gerilim düşürmek için kullanılan bobini,
ddd) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
eee) Risk Değerlendirmesi: İş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,
fff) Röle: Sistemde oluşan arıza, aşırı yük, ısınma ve düşük frekans gibi durumlarda kesicilere açma, kapama ve sinyal kumandası veren cihazı,
ggg) Seperatör: Çalışma bölgesi ile enerjili kısım arasına çalışanın istemsiz hareketlerini sınırlayıcı yalıtkan levhayı,
ğğğ) Seri Kapasitör: Seri bağlı bulunduğu hatta, empedansı düşürerek sistem stabilitesini arttırmak için kullanılan kapasitör grubunu,
hhh) Servis Dışı Teçhizat: Çeşitli sebeplerle (bakım, onarım, yedek, arıza vb.) işletme dışı bırakılan teçhizatı,
ııı) Serviste Olan Teçhizat: Amacına uygun çalışma durumunda olan teçhizatı,
iii) Sigorta: Elektrik akımının öngörülen bir sınır değerini aşması durumunda devreyi açan aygıt ve düzeneği,
jjj) Sistem Kullanıcısı: İletim sistemine doğrudan bağlı üretici ve/veya tüketicileri, kkk) Şalt Sahası: Elektrik bağlantı elemanlarının ve ekipmanların bulunduğu sahayı, lll) Şönt Kapasitör: Reaktif güç üreten, sisteme paralel bağlı kondansatör grubunu,
mmm) Tehlike: İş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
nnn) Tehlikeli Gerilim: Etkin değeri, alçak gerilimde 50 Voltun üstünde olan, yüksek gerilimde hata süresine bağlı olarak değişen gerilimi,
ooo) Transfer Ayırıcısı: EİH’yi veya transformatörü transfer baraya bağlayan ayırıcıyı,
ööö) Transformatör Merkezi: Yüksek gerilim anahtarlama teçhizatı ve / veya ölçü / dönüştürücü elemanlarının bulunduğu dış fens ile dışarısıyla izole edilmiş tesisleri,
ppp) Transformatör Merkezi İşletme Teknisyeni: Transformatör Merkezlerinin işletme şartlarını göz önünde tutarak Bölge Müdürlüğü ve BYTİM talimatlarına uygun manevra yapan, çalışmalar öncesinde teçhizatı İGF-1 formu ile müstakil çalışmalarda çalışma sorumlusuna, koordineli çalışmalarda koordinasyon sorumlusuna teslim eden, çalışmanın bitiminde de çalışma/koordinasyon sorumlusu tarafından iş güvenliği tedbirlerinin kaldırıldığını kontrol ederek İGF-2 formu ile teslim alıp, teçhizatın işletme haline geçmesi için Bölge Müdürlüğü ve BYTİM’ye bilgi vererek servise alınmasını sağlayan personeli,
rrr) Toprak Ayırıcısı: Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla irtibatlamak için kullanılan teçhizatı,
sss) Topraklama Yapmak: Gerilimsiz hale getirilmiş teçhizatı toprak ayırıcısını kapatarak veya topraklama donanımı kullanılarak teçhizatın toprakla irtibatlandırılmasını,
şşş) Vardiya Kayıt Defteri: Vardiya değişimlerinde TM İşletme Teknisyenlerinin birbirlerine vardiya teslim etmek için kullandıkları, vardiya süresince transformatör merkezinde yapılan çalışmaları ve transformatör merkezinin o anki durumu hakkında bilgileri kapsayan defteri (Ek-10),
ttt) Yüksek Gerilim: Etkin değeri 1000 Voltun üstünde olan fazlar arası gerilimi, (TEİAŞ sisteminde iletişim kolaylığı açısından 1001 - 36000 Volt arası Orta Gerilim (OG) olarak isimlendirilir.)
uuu) Yüksekte Çalışma: TEİAŞ iş yerlerinde çalışan personelin bel seviyesinden fazla kot farkı bulunan yerlerde, üst seviyedeki çalışmaları,
üüü) Yük Tevzi Yetkilisi: Yük Tevzi İşletme Müdürlüklerinde sistem işletmesini sağlamakla görevli personeli,
vvv) Ziyaretçi Bilgilendirme Formu: Gezi, gözlem ve araştırma amacı ile TM’yi ziyaret edecek personelin tehlike ve riskler hakkında bilgilendirildiğini belirten formu (Ek-16),
yyy) 3. Şahıslarla İlintili Kaza Tutanağı: TEİAŞ iletim tesislerinde gerçekleşen; TEİAŞ personeli, yüklenici, alt işveren personeli ile ilgisi olmayan ve Teşekkülümüz çalışmaları haricinde meydana gelen 3. şahıs kazaları gerçekleştiğinde tutulan tutanağı (Ek-17),
ifade eder.

Kısaltmalar


MADDE 5

(1) Bu Yönetmelikte geçen kısaltmalar;
a. AA (AC): Alternatif Akım
b. AG: Alçak Gerilim
c. BYTİM: Bölgesel Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü
ç. DA (DC): Doğru Akım
d. EDH :Enerji Dağıtım Hattı
e. EDŞ: Elektrik Dağıtım Şirketi
f. EİH: Enerji İletim Hattı
g. EİS: Elektronik İmza Sistemi (EBYS, Belgenet, vb.)
ğ. EKAT: Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri
h. İSG: İş Sağlığı ve Güvenliği
ı. İSGB: İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi
i. İşletme: TEİAŞ’ın mal ve hizmet üreten tüm birimleri
j. KKD: Kişisel Koruyucu Donanım
k. MYTİM: Milli Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü
l. OSGB: Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi
m. OYS: Operasyonel Yönetim Sistemi Yazılımı
n. SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu
o. TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
ö. Teşekkül: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü
p. TM: Transformatör Merkezi
r. YG: Yüksek Gerilim şeklindedir.